Σε τρεις λόγους αποδίδει σήμερα ο Χριστός την
αδυναμία των μαθητών να θεραπεύσουν το δαιμονιζόμενο νέο, να τον απαλλάξουν από
την καταδυναστεία του διαβόλου. Πρώτα, στην ελλιπή τους πίστη: «Δια την
απιστίαν υμών», τους λέει. Δεύτερον, στην ελαττωματική τους προσευχή. Και
τρίτον, στην ανυπαρξία νηστείας: «Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν
προσευχή και νηστεία», προσθέτει.
Πολύ σύντομα θα αναφερθούμε στις τρεις αυτές
χριστιανικές αρετές.
Με τον όρο «πίστις» εννοούμε την αποδοχή
πραγμάτων που μας αποκαλύπτει ο Θεός και που, χωρίς να είναι παράλογα, είναι
υπέρλογα και δεν μπορούν να εξηγηθούν με τη λογική μας. Γίνονται αποδεκτά γιατί
εμπιστευόμαστε εκείνον που μας διαβεβαιώνει για την ύπαρξή τους. Δείχνουμε
πίστη π.χ. όταν αποδεχόμαστε την ύπαρξη αγγέλων, την ύπαρξη του παραδείσου, της
βασιλείας των ουρανών. Δείχνουμε πίστη όταν δεν έχουμε καμιά αμφιβολία ότι θα
γίνει η ανάσταση των νεκρών και ότι θα υπάρξει κρίση και ανταπόδοση. Αυτό το
κάνουμε γιατί ξέρουμε ότι είναι «πιστός ο επαγγειλάμενος». Με τις προηγούμενες
ενέργειές του, ο Θεός, απέδειξε ότι είναι αληθής και μπορεί να εκπληρώσει ο,τι
υπόσχεται.
Θα ’πρεπε οι απόστολοι, που ήξεραν ότι ο Θεός
συντήρησε τους προπάτορές τους στην έρημο για σαράντα χρόνια με το μάννα, που
τους πέρασε με θαυμαστό τρόπο από την Ερυθρά Θάλασσα, να μην είχαν καμιάν
αμφιβολία ότι μπορούσε να εκδιώξει και ένα δαιμόνιο από τον άνθρωπο. Αυτό λέμε
πίστη. Την εμπιστοσύνη στον Θεό κι όχι στον άνθρωπο. Η πίστη είναι μία έκτη
αίσθηση που μας διευρύνει τον ορίζοντα.
Όσες φορές οι άνθρωποι επέδειξαν πίστη,
πέτυχαν το θαύμα. Όσες φορές, όμως, ταλαντεύτηκαν, απέτυχαν. Απόδειξη και τώρα
οι εννέα μαθητές: «Ουκ ηδυνήθησαν εκβαλείν αυτό, δια την απιστίαν αυτών». Κι αν
ελέγχονται δριμύτατα, αν χαρακτηρίζονται από το Χριστό «γενεά άπιστος και
διεστραμμένη» είναι γιατί είχαν όλες τις προϋποθέσεις για να πιστέψουν. Είδαν
νεκρούς να εγείρονται, λεπρούς να καθαρίζονται, παραλύτους να συσφίγγονται.
Πήραν πολλές αποδείξεις για τη δύναμη της πίστης. Κι όμως γίνονται περίγελοι
του σατανά.
Μεγάλη είναι, όμως, και η δύναμη της
προσευχής, της άμεσης επικοινωνίας με τον Θεό. Στην προσευχή ο άνθρωπος
στέκεται «ενώπιος ενωπίω» με τον Θεό, σε μία σχέση παιδιού προς πατέρα. Είναι
και η προσευχή εκδήλωση εμπιστοσύνης στον Θεό. Είναι, ταυτόχρονα, και αναγνώριση
των ορίων μας, της μεγάλης διαφοράς που μας χωρίζει από Εκείνον. Με την
προσευχή αναγνωρίζουμε την ευτέλεια και την αδυναμία μας και ξανοιγόμαστε στο
πέλαγος της μεγαλοσύνης και της παντοδυναμίας του Θεού. Ο Αβραάμ, προσευχόμενος
στον Θεό, έπεσε κατά πρόσωπο στη γη και φώναξε: «Οίμοι, ότι εγώ ειμί γη και
σποδός». Αλοίμονο! Μιλώ με τον Θεό, μα είμαι χώμα και στάχτη. Το ίδιο και ο
Ησαΐας και οι άλλοι προφήτες και άνθρωποι του Θεού. Ο τελώνης της παραβολής,
συναισθανόμενος την αναξιότητά του και την απόσταση που τον χώριζε από το Θεό,
δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να ψηλώσει στον ουρανό, αλλά κτυπούσε μόνο το
στήθος του, λέγοντας: «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ».
Ο Χριστός, πολλές φορές, διαβεβαίωσε τόσο τους
αποστόλους όσο και όλους τους ακροατές του, λέγοντάς τους: «Πάντα όσα αν
αιτήσησθε εν τη προσευχή πιστεύοντες λήψεσθε». Όσα ζητήσετε με πίστη κατά την
προσευχή σας, θα σας δοθούν.
Με το να πει σήμερα ο Χριστός ότι «τούτο το
γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία», ήθελε να καταστήσει σαφές
ότι με τις ανθρώπινες δυνάμεις η εκδίωξη του δαίμονος ήταν αδύνατη. Μόνον η
επίκληση του Θεού, που επιτυγχάνεται με θερμή προσευχή, ήταν δυνατόν να
απαλλάξει το νέο από το δαιμόνιο.
Και της νηστείας είναι μεγάλη η δύναμη, όπως
μας διαβεβαίωσε, σήμερα, ο Χριστός. Δηλώνει κι αυτή την αναγνώριση των ορίων
μας και την υποταγή μας στο θείο θέλημα. Κάποιος που δεν έχει Κύριον,
συμπεριφέρεται όπως θέλει. Ένας που έχει Κύριον, υπακούει στον Κύριό του. Κι
εμείς με το να μην τρώμε ο,τι θέλουμε σε κάποιες περιόδους αλλά να υπακούμε
στους κανόνες της Εκκλησίας, δηλώνουμε την υποταγή μας στο Θεό. Κι είναι αυτή η
υποταγή μας και η αναγνώριση της παντοδυναμίας του Θεού που επιτελεί το θαύμα.
Η πραγματική νηστεία, βέβαια, δεν είναι απλή
αποχή από ορισμένα είδη φαγητών. Είναι μία άσκηση της θέλησής μας που
συνοδεύεται και από πολλές άλλες αρετές. «Αληθής νηστεία (είναι) η των παθών
αλλοτρίωσις. Εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός…»
Πίστη, λοιπόν, και προσευχή που ενισχύονται
από τη νηστεία είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να επιτελεσθεί το θαύμα.
Ας προσπαθήσουμε να ενδυναμώσουμε την πίστη μας στον Θεό, ας επικοινωνούμε
συνεχώς δια της προσευχής με αυτόν κι ας προετοιμαζόμαστε με τη νηστεία ώστε
όταν χρειαστεί, στην επίκληση του ονόματός του να εισακουσθεί και να εκπληρωθεί
η αίτησή μας.
† Ὁ Πάφου Γεώργιος – Μητρόπολη Πάφου
