Οι τρεις, λοιπόν, πρώτες ημέρες της Μεγάλης
Εβδομάδας έχουν σαν σκοπό να μας παρουσιάσουν, σαν πρόκληση, αυτό το
εσχατολογικό νόημα του Πάσχα και να μας προετοιμάσουν να το καταλάβουμε και να
το αποδεχτούμε.
1. Η εσχατολογική αυτή πρόκληση αποκαλύπτεται
πρώτα-πρώτα
με το κοινό και για τις τρεις ημέρες,
τροπάριο:
«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός
και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει
ραθυμούντα. Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω
παραδοθής, και της Βασιλείας έξω κλεισθής · αλλά ανανηψον κράζουσα· Άγιος,
Άγιος, Άγιος ει ο θεός δια της Θεοτόκου, ελέησον ημάς»
Το «μέσον της νυκτός» (μεσονύκτιο) είναι η
στιγμή κατά την οποία η ημέρα φτάνει στο τέλος της και μια νέα ημέρα αρχίζει.
Ακριβώς γι’ αυτό το μεσονύκτιο γίνεται το σύμβολο του χρόνου στον οποίο ζούμε
σαν χριστιανοί. Γιατί η Εκκλησία από τη μια πλευρά ζει μέσα σ’ αυτό τον κόσμο
συμμετέχοντας στις αδυναμίες του και σ’ όλες τις τραγωδίες. Από την άλλη πλευρά
η αληθινή της ύπαρξη δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», γιατί είναι η Νύμφη του
Χριστού και η αποστολή της είναι να αναγγείλει και να αποκαλύψει τη Βασιλεία
του Θεού και την «καινή ημέρα». Η ζωή της είναι μια αιώνια αναμονή, μια συνεχής
και άγρυπνη προσδοκία αυτής της νέας Ημέρας… Αλλά εμείς ξέρουμε πολύ καλά πόσο
ισχυρός είναι ο δεσμός μας με την «παλαιά ημέρα», με τον κόσμο, με τα πάθη του
και τις αμαρτίες. Ξέρουμε πόσο βαθιά ακόμα ανήκουμε στον «κόσμο τούτο». Είδαμε
το φως, γνωρίσαμε τον Χριστό, ακούσαμε για την ειρήνη, τη χαρά, τη νέα «εν
Χριστώ ζωή» και παρ’ όλα αυτά ο κόσμος μας κρατάει σκλάβους του. Αυτή η
αδυναμία, αυτή η συνεχής προδοσία του Χριστού, αυτή η ανικανότητα να δώσουμε
ολόκληρη την αγάπη μας στο μόνο πραγματικό αντικείμενο αγάπης, εκφράζονται
τέλεια στο εξαποστειλάριο των τριών αυτών ημερών:
«Τον νυμφώνά σου βλέπω, Σωτήρ μου,
κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ λάμπρυνόν μου την στολήν
της ψυχής, Φωτοδότα και σώσον με»
2. Το ίδιο θέμα παρουσιάζεται στα Ευαγγελικά
αναγνώσματα αυτών των ημερών. Πρώτα απ’ όλα ολόκληρό το κείμενο των τεσσάρων
Ευαγγελίων (ως το Ιω. 13, 31) διαβάζεται στις Ώρες (πρώτη, τρίτη, έκτη και
εννάτη). Αυτή η ανακεφαλαίωση δείχνει ότι ο Σταυρός είναι η ολοκλήρωση της ζωής
και της διακονίας του Ιησού Χριστού. Δίνει το κλειδί για τη βαθύτερη κατανόηση
αυτής της ζωής. Καθετί στο Ευαγγέλιο οδηγεί σ’ αυτή την έσχατη ώρα του Ιησού
και όλα γίνονται κατανοητά μέσα σ’ αυτό το φως. Γι’ αυτό κάθε ακολουθία αυτών
των ημερών έχει ειδικό Ευαγγελικό ανάγνωσμα:
Μεγάλη Δευτέρα
Στον Όρθρο διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του
Ματθαίου (21, 18- 43) η ιστορία της «ξηρανθείσης συκής». Η συκιά εδώ είναι το
σύμβολο του κόσμου που δημιουργήθηκε από τον Θεό να φέρει πνευματικούς καρπούς
και απέτυχε ν’ ανταποκριθεί στο Δημιουργό του.
Στην Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων
διαβάζονται από το 24ο κεφάλαιο του Ματθαίου οι στίχοι 3-35 οι οποίοι
αναφέρονται στα σημεία της έλευσης του Κυρίου και της συντέλειας του κόσμου.
Είναι μια εσχατολογική απάντηση του Ιησού Χριστού στην ερώτηση των μαθητών Του,
και προαναγγέλλει το Τέλος, τα Έσχατα. «Ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε
λόγοι μου ου μη παρέλθωσι…».
Μεγάλη Τρίτη
Στον Όρθρο διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του
Ματθαίου (22,15-23,39) η καταδίκη των Φαρισαίων. Τα πολλά «ουαί» για την τυφλή
και υποκριτική θρησκεία αυτών o ι οποίοι νομίζουν ότι είναι αρχηγοί των
ανθρώπων και το φως του κόσμου, αλλά στην ουσία «κλείουν την Βασιλείαν των
ουρανών έμπροσθέν των ανθρώπων…».
Στην Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων
συνεχίζεται η ανάγνωση από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου στα κεφάλαια 24 (36) 25
και 26 (2). Και εδώ πάλι γίνεται λόγος για τα Έσχατα, για το Τέλος. Γι’ αυτό
μιλούν και οι παραβολές που χαρακτηρίζονται «παραβολές των Εσχάτων». Είναι η
παραβολή των δέκα παρθένων. «Πέντε εξ αυτών ήσαν φρόνιμοι» και είχαν πάρει μαζί
με τις λαμπάδες τους και αρκετό λάδι, «πέντε ήσαν μωραί», οι λαμπάδες τους
έσβυσαν και δεν έγιναν δεκτές στο γαμήλιο δείπνο. Η άλλη παραβολή είναι των
ταλάντων. Δεν χρησιμοποιούνται τα τάλαντα που έδωσε στον καθένα ο Κύριος.
«…Γρηγορείτε ουν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν εν η ο Υιός του άνθρωπου
έρχεται». Και τέλος διαβάζουμε για την ημέρα της μέλλουσας κρίσης.
Μεγάλη Τετάρτη
Στον Όρθρο το Ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι από
τον Ιωάννη (12, 17-50). Αναφέρεται σ’ αυτούς που αρνήθηκαν τον Χριστό και κάνει
την εσχατολογική προειδοποίηση: «Νυν κρίσις εστί του κόσμου… Ο αθετών εμέ και
μη λαμβάνων τα ρήματά μου, έχει τον κρίνοντα αυτόν · ο λόγος ον ελάλησα,
εκείνος κρίνει αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα».
Στην Ακολουθία των Προηγιασμένων Δώρων
διαβάζεται στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου (26, 6-16) η ιστορία της γυναίκας που με
πολύτιμα μύρα έλουσε τα πόδια του Ιησού Χριστού. Αυτή η γυναίκα με τούτη την
πράξη της είναι η εικόνα της αγάπης και της μετάνοιας , μοναδικά μέσα για την
ένωσή μας με τον Χριστό...
