Τὰ παιδιὰ, ὁ ἐκκλησιασμὸς καὶ ἡ προσευχὴ

Εἰρηναῖος (Ἐπίσκοπος Αἰκατερίνμπουργκ καὶ Ἰρμπίτσκ)

Πόσο εὔκολο εἶναι νὰ ἐμπνεύσει κανεὶς στὸ παιδάκι τὴν ἀγάπη καὶ τὴν εὐλάβεια στὶς ἱερὲς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας! Φτάνει μόνο νὰ τοῦ δώσουμε νὰ καταλάβει, ὅτι στὸ ναὸ βρίσκεται πιὸ αἰσθητὰ ὁ «πανταχοῦ παρὼν» Κύριος, ὁ Θεὸς ποὺ τόσο ἀγαπάει τὰ παιδιά, καὶ ποὺ καλεῖ κι αὐτὸ κοντά Του. Ἑπομένως μέσα στὸ ναὸ πρέπει νὰ στεκόμαστε ἥσυχα, νὰ κάνουμε μὲ προσοχὴ τὸ σταυρό μας καὶ νὰ προσευχόμαστε εὐλαβικά.

Ναί, γονεῖς! Ἂν ἡ καρδιὰ σας εἶναι πλημμυρισμένη ἀπὸ πίστη καὶ ἀγάπη στὸ Θεό, θὰ βρεῖτε χίλιους δυὸ τρόπους νὰ μεταδώσετε τὰ αἰσθήματα αὐτὰ στὸ παιδί σας. Τὴ μεγαλύτερη ἀδικία κάνουμε στὰ παιδιά μας, ἂν τοὺς στερήσουμε τὸ θησαυρὸ τῆς πίστεως, τὸ θησαυρὸ τῆς Ὀρθοδοξίας.

Εἶναι ἀπόλυτα σωστὸ αὐτὸ ποὺ λένε, ὅτι «ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου -ἑπομένως καὶ τοῦ παιδιοῦ- εἶναι ἀπὸ τὴ φύση της χριστιανική». Γι’ αὐτὸ ὁ Θεὸς περιμένει χριστιανικὲς ἐκδηλώσεις ἀπὸ τὴν παιδικὴ ψυχή. Σωστὰ γράφει καὶ ὁ ψαλμωδός: «Ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον» (Ψαλμ. 8:3).

Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἀκριβῶς, γιὰ νὰ ριζώσει καὶ ν’ ἀναπτυχθεῖ τὸ ὀρθόδοξο χριστιανικὸ βίωμα στὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν, οἱ γονεῖς εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ τὰ μαθαίνουν ἀπὸ μικρὰ νὰ ἐπικοινωνοῦν μὲ τὸ Θεό, νὰ προσεύχονται. Ὅσο μικρὸ κι ἂν εἶναι τὸ παιδί, μπορεῖ νὰ προσεύχεται. Ἀφοῦ ζητάει ἀπὸ τοὺς γονεῖς κάτι ποὺ θέλει, γιατί ἄραγε δὲν μπορεῖ νὰ τὸ ζητήσει ἀπὸ τὸν οὐράνιο Πατέρα;

Μάθετε λοιπὸν τὸ παιδί σας νὰ προσεύχεται. Ἂν ἀρχίσετε ὅταν ἀκόμα εἶναι μικρό, ἡ προσευχὴ σιγὰ-σιγὰ θὰ τοῦ γίνει συνήθεια καὶ ἀνάγκη! Νὰ κάνετε συστηματικὰ μαζὶ μὲ τὰ παιδιὰ σας πρωινὴ καὶ βραδινὴ προσευχή, καθὼς καὶ πρὶν καὶ μετὰ τὸ φαγητό. Νὰ μὴν πλησιάζουν στὸ τραπέζι ὅπως τ’ ἄλογα ζῶα στὸ παχνί, ἀλλὰ νὰ μάθουν ὅτι, ὅποιος θέλει ν’ ἀπολαμβάνει τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ, πρέπει νὰ τὰ ζητάει, ἀλλὰ καὶ νὰ εὐχαριστεῖ ὅταν τὰ παίρνει. Τὸ «Πάτερ ἡμῶν», τὸ «Θεοτόκε Παρθένε» καὶ ἄλλες σύντομες προσευχὲς πρέπει νὰ τὶς γνωρίζει κάθε παιδάκι.

Εἶναι πολὺ θλιβερὸ φαινόμενο τὸ ὅτι, στὴν ἐποχή μας, ἡ κοινή, οἰκογενειακὴ προσευχὴ χάθηκε σχεδὸν ἀπὸ παντοῦ. Πράγματι, γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο βλέπουμε τόσες δυστυχισμένες οἰκογένειες καὶ τόσες ἀποτυχίες στὴν ἀγωγή: Ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι, οἱ οἰκογένειες, ἔπαψαν νὰ προσεύχονται. Αἰώνιο κύρος ἔχουν οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου: «Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 7:7).

Ἴσως ἀντιδράσουν μερικοί: «Μὰ τὸ παιδὶ δὲν καταλαβαίνει τὶς προσευχές». Ἀσφαλῶς καὶ δὲν πολυκαταλαβαίνει τὰ νοήματα τῶν προσευχῶν, μπαίνει ὅμως στὸ κλίμα τῆς εὐλάβειας, ὅσο μικρὸ κι ἂν εἶναι. Αὐτὸ ἀκριβῶς χρειάζεται! Ἂν καὶ δὲν μπορεῖ νὰ σχηματίσει μέσα του καθαρὴ τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ὡστόσο νιώθει τὸ Θεό! Αἰσθάνεται πὼς ὑπάρχει κάποια ἀνώτερη ὕπαρξη, ποὺ μᾶς ἀγαπάει, καὶ ποὺ πρέπει κι ἐμεῖς ν’ ἀγαποῦμε. Ὅταν τὸ παιδὶ προφέρει τὰ λόγια τῆς προσευχῆς, σκέφτεται τὸ Θεό, προσφέρει σ’ Αὐτὸν τὰ αἰσθήματά του. Μία τέτοια προσευχή, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀθώα παιδικὴ καρδιά, εἶναι πολὺ πιὸ εὐάρεστη στὸ Θεὸ ἀπὸ τὴν προσευχὴ ἑνὸς σοφοῦ, ποὺ κατανοεῖ ἀκριβῶς κάθε λέξη, προσεύχεται ὅμως συχνὰ μόνο μὲ τὴν ψυχρὴ λογική, χωρὶς τὴ θέρμη τῆς καρδιᾶς. Πόσο ἀρέσει στὸ Θεὸ ἡ παιδικὴ προσευχή, τὸ λέει, ἐπαναλαμβάνω, ὁ ψαλμωδὸς γράφοντας: «Ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον» (Ψαλμ. 8:3).

Γιὰ νὰ ἐκπληρωθεῖ ὅμως τὸ καθῆκον τῆς σωστῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν, πρέπει πρῶτ’ ἀπ’ ὅλα οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς νὰ εἶναι εὐσεβεῖς καὶ θεοφοβούμενοι. Πρέπει οἱ ἴδιοι ν’ ἀγαποῦν τὴν προσευχή.

Ἂν ἡ μητέρα δὲν εἶναι πιστὴ καὶ εὐσεβής, ἂν δὲν βρίσκει -γιατί δὲν ζητάει- χαρὰ καὶ παρηγοριὰ στὴν προσευχή, τότε δὲν ἀσκεῖ σωστὰ τὴν ἀγωγὴ τῆς εὐσέβειας στὰ παιδιά της. Μόνο ὅταν ἡ μητέρα ἔχει συνεπῆ πνευματικὴ ζωή, μόνο ὅταν τὸ παιδὶ βλέπει τὴν ἴδια νὰ προσεύχεται συχνὰ καὶ θερμά, τότε μόνο θὰ ἐγκολπωθεῖ τὶς ἴδιες ἀρχὲς ζωῆς.

Εἴδατε τώρα, ἀγαπητοὶ γονεῖς, καὶ κυρίως οἱ μητέρες, γιατί πρέπει νὰ διδάξετε στὰ παιδιὰ σας τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ζωὴ ἀπὸ τὴ βρεφικὴ ἀκόμα ἡλικία, καὶ γιατί πρέπει νὰ τὰ μάθετε νὰ προσεύχονται πρὶν πᾶνε στὸ σχολεῖο.

Σὲ σᾶς ἀπευθύνομαι λοιπόν, μητέρες: Τὴν καλύτερη κληρονομιὰ θ’ ἀφήσετε στὰ παιδιά σας, ἂν τοὺς δώσετε πραγματικὰ χριστιανική, ὀρθόδοξη ἀγωγή.

Νὰ τοὺς διδάσκετε, ὅπως μὲ συντομία σᾶς εἶπα, τὶς βασικὲς ἀλήθειες τῆς ἁγίας πίστεώς μας. Νὰ τοὺς διδάσκετε τὴν εὐσέβεια καὶ τὴν προσευχή, ἀπὸ τὴν πιὸ ἁπαλὴ ἡλικία, καὶ μὲ τὸ λόγο σας, προπάντων ὅμως μὲ τὸ παράδειγμά σας. Μάταια θὰ κοπιάζουν ἀργότερα οἱ κατηχητὲς καὶ οἱ δάσκαλοι νὰ τὰ βοηθήσουν, ἂν ἐσεῖς δὲν βάλετε τὰ θεμέλια στὸ σπίτι.

Νουθετεῖτε τὰ παιδιά σας στὴν ὀρθόδοξη ζωὴ καὶ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ. Τότε μπορεῖτε νὰ ἐλπίζετε ὅτι ἀργότερα θὰ τὰ καμαρώνετε, καὶ δὲν θὰ κλαῖτε γι’ αὐτά. Ἂν τὰ παιδιὰ σας εἶναι θεοφοβούμενα, θὰ εἶναι καὶ σὲ σᾶς ὑπάκουα καὶ εὐγνώμονα. Ἂν τὰ μάθετε ν’ ἀγαποῦν τὸ Θεό, τότε ὁπωσδήποτε θ’ ἀγαπήσουν γνήσια κι ἐσᾶς.

Ἀναθρέψτε λοιπόν, πατέρες καὶ μητέρες, τὰ παιδιά σας γιὰ τὸ Θεὸ καὶ γιὰ τὸν οὐρανό! Τότε θὰ εἰσπράξετε ἀπ’ αὐτὰ χαρὰ καὶ στὴ γῆ!

ΠΗΓΗ