Η εικόνα της Βαπτίσεως του Κυρίου - Α΄ ΜΕΡΟΣ

Evdokimov Paul

Μέχρι τον Δ ́ αιώνα, η Γέννηση και η Βάπτιση του Κυρίου εορτάζονταν την ίδια ημέρα. Η ενότης τους είναι ακόμη ορατή στην παρόμοια σύσταση των ακολουθιών αυτών των δύο εορτών και δείχνει μια ορισμένη συμπλήρωση του γεγονότος της Γεννήσεως σ ̉ εκείνο της Βαπτίσεως. Στη Γέννησή του, λέγει ο άγιος Ιερώνυμος, ο Υιός του Θεού ήλθε στον κόσμο με κρυφό τρόπο, στην Βάπτισή του εμφανίστηκε με φανερό τρόπο. Επίσης ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Τα Θεοφάνεια δεν είναι η εορτή της Γεννήσεως αλλά της Βαπτίσεως. Πριν ήταν άγνωστη από το λαό, με τη Βάπτιση, αποκαλύπτεται σε όλους.

Το Άγιο Πνεύμα αναπαύεται αιώνια επάνω στον Υιό· εκδηλωτική δύναμη αποκαλύπτει τον Υιό στον Πατέρα και τον Πατέρα στον Υιό και πραγματοποιεί έτσι τη θεία γενεαλογία, είναι η αιώνια χαρά... όπου οι τρεις χαίρονται μαζί. Η ενσάρκωση ριζώνεται στην ίδια πράξη γενεαλογίας αλλά που καλύπτει προοδευτικά την ανθρωπότητα του Χριστού.

Στη Γέννηση, το Άγιο Πνεύμα κατεβαίνει στην Παρθένο και την κάνει πραγματικά Θεοτόκο, Μητέρα του Θεού: «το γενώμενον άγιον κληθήσεται υιός Θεού» (Λουκ. 1, 35). «Το δε παιδίον ηύξανε... και χάρις Θεού ην επ̉ αυτό» (Λουκ. 2, 40). «Και Ιησούς προέκοπτε σοφία και ηλικία και χάριτι» (Λουκ. 2, 52). Για να είναι αληθινός άνθρωπος, η ανθρώπινη φύση του Χριστού περνά από τη φυσική και προοδευτική ανάπτυξή της· η χάρη του Πνεύματος τη συνοδεύει, αλλά δεν είναι ακόμη η Υπόσταση του Πνεύματος που αναπαύεται σ ̉ αυτόν όπως αυτή αναπαύεται αιώνια στη θεότητά του. Λοιπόν, μιλώντας για τη Βάπτιση, ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων και ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός αναφέρουν τις Πράξεις (10, 38): «Ιησούν τον από Ναζαρέτ, ως έχρισεν αυτόν ο Θεός Πνεύματι Αγίω», και υπογραμμίζουν στο γεγονός το ύψιστο σημείο της ωριμότητος, την κατακόρυφη εκδήλωση της ανθρωπότητος του Κυρίου από τότε εντελώς θεοποιημένη. Είναι ο Χριστός, ο Κεχρισμένος· το πνεύμα αποκαλύπτει την Ανθρωπότητά του στον Πατέρα, και ο Πατήρ τη δέχεται σαν τον Υιό του: «Και ιδού φωνή εκ των ουρανών λέγουσα: ούτος εστιν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» (Ματθ. 3, 17). Το πνεύμα κατεβαίνει στον σαρκωθέντα Υιό σαν η πνοή υιοθεσίας κατά την ίδια στιγμή όπου ο Πατήρ λέγει: «εγώ σήμερον γεγέννηκά σε».

Η στοργή μου η η εύνοιά μου είναι η αγάπη του Πατρός και του Υιού που από τότε αναπαύεται στο Χριστό στήν υποστατική κάθοδο του Πνεύματος. Ο Θεός - Άνθρωπος αποκαλύπτεται πραγματικά Υιός στίς δύο φύσεις του και αυτό το πλήρωμα του αληθινού Θεού και αληθινού ανθρώπου θα διαβεβαιωθεί πάλι κατά το χρόνο τής Μεταμορφώσεως σάν ενέργεια πια εκδηλωμένη στη Βάπτιση: «Ούτος εστιν ο υιός μου ο αγαπητός». Γι ̉ αυτό η Βάπτιση ονομάζεται Θεοφάνεια, Επιφάνεια, εκδήλωση των Τριών Προσώπων στην ομόφωνη μαρτυρία τους. Εάν το τροπάριο της Μεταμορφώσεως λέγει: Μεταμορφώθηκες για να δείξεις στους μαθητές σου τη δόξα σου, το τροπάριο της Βαπτίσεως αναγγέλει: Κατά την Βάπτισή σου στον Ιορδάνη, Χριστέ... η φωνή του Πατρός σε μαρτύρησε δίνοντάς σου το όνομα του αγαπημένου Υιού και του Πνεύματος, με τη μορφή του περιστεριού, διαβεβαίωσε την αναμφισβήτητη αλήθεια αυτού του λόγου...

Έτσι ο Ιησούς αυξάνει μέχρι την ωριμότητά του «και αυτός ην ωσεί ετών τριάκοντα» (Λουκ. 3, 23) — όταν στη συναγωγή της Ναζαρέτ αναγγέλει αυτός ο ίδιος πανηγυρικά. «Πνεύμα Κυρίου επ̉ εμέ, ου είνεκεν έχρισέ με» (Λουκ. 4, 18). Είναι εκεί το ίδιο το μυστήριο στην Ενσάρκωση.

ΠΗΓΗ