«Που τα βρήκες αυτά;» τον ρώτησαν.
«Μου τα... πούλησε ο πατήρ Φιλάρετος, εις τα
Καρούλια!»
Είπε ψέματα για να δικαιολογηθεί και συνέχισε
τη φρικτή συκοφαντία του:
«Αυτός είναι αρχαιοκάπηλος! Πουλάει παλαιά
βιβλία!»
Οι αστυνομικοί ήλθαν εδώ στην έρημο κι έκαναν
ανακρίσεις. Στη συνέχεια, έχοντας πεισθεί από τον πανούργο αυτόν άνθρωπο,
μήνυσαν τον άγιον ασκητή! Κάποια μέρα έφθασαν σ’ εμάς οι κλήσεις, γιατί απ’ εδώ
περνούν τα πάντα. Οι ασκηταί δεν γνωρίζουν από αυτά, αλλά και γενικότερα δεν
ασχολούνται με βιοτικά πράγματα. Με τις κλήσεις εκαλείτο λοιπόν να δικασθεί!
Τον ενημερώσαμε σχετικά κι εκείνος μας είπε: «Εγώ δεν γνωρίζω που να πάω. Σας
παρακαλώ σεις να με οδηγήσετε». Ε, εμείς κάναμε ο,τι έπρεπε, του δώσαμε μερικά
ρουχαλάκια -γιατί τα μοναδικά δικά του ήσαν ξεσχισμένα από την τραχιάν ασκητική
ζωή- και είπαμε σ’ έναν γνωστό μας δικηγόρο να πάει να τον βοηθήσει. Του δώσαμε
και λίγα χρήματα για να πάει στη Θεσσαλονίκη να δικασθεί. Ποιός; Εκείνος τον
οποίον ούτε ο Θεός, νομίζουμε ταπεινά, δεν θα δικάσει «εν εκείνη τη ημέρα».
Ένας ουράνιος άνθρωπος, ο οποίος ευωδίαζε άρωμα ασκήσεως! Παρά ταύτα ο άγιος
ασκητής μας είπε: «Εγώ θα κάνω υπακοή στην Πολιτεία και θα πάω, όπως μου λένε,
να δικασθώ». Έφυγε για τη Θεσσαλονίκη αυτός που είχε να βγει από το Άγιον Όρος
πενήντα οκτώ ολόκληρα χρόνια! Πενήντα οκτώ χρόνια ασκητής εδώ, στο Καρούλι,
τρώγοντας μόνο λίγα χορταράκια και πίνοντας το νεράκι του Θεού! Ο ευλογημένος
αυτός άνθρωπος, ο οποίος είχε φθάσει σε πολύ μεγάλα μέτρα αρετής, πήγε και
κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Πως γίνονται εκεί ούτε που ξέρω. Δεν πήγα
ποτέ σ’ αυτές τις πόρτες... Απλώς θυμάμαι, όπως μας τα έλεγε ο ευλογημένος
αυτός Γέροντας. Τον φώναξε λοιπόν ο πρόεδρος του δικαστηρίου:
«Ο μοναχός Φιλάρετος;»
«Εγώ είμαι ο ελεεινός» απήντησε ταπεινά
σκύβοντας το κεφάλι.
«Γιατί πούλησες τα βιβλία αυτά;»
«Δεν τα πούλησα, αδελφέ! Να, πέρασε ο αδελφός
και τα πήρε να τα διαβάσει και ασφαλώς θα τα γύριζε. Εγώ αυτό πίστευα...»
«Πρέπει να ορκισθείς, πάτερ, για να είσαι
πιστευτός. Αυτή είναι η τάξη του δικαστηρίου».
«Α, δεν ορκίζομαι γιατί στο άγιον Ευαγγέλιο
λέει “μη ομώσαι όλως”!»
«Μα πρέπει, πάτερ, να ορκισθείς».
«Πως ορκίζονται;»
«Βάζοντας την παλάμη πάνω στο Ευαγγέλιο».
Ο π. Φιλάρετος τότε... έβαλε τρεις στρωτές
μετάνοιες μπροστά στο ιερό Ευαγγέλιο και το ασπάσθηκε μ’ ευλάβεια, λέγοντάς
τους:
«Αρκείσθε σ’ αυτό;»
«Όχι, πάτερ, πρέπει να βάλεις το χέρι σου στο
Ευαγγέλιο και να πεις “ορκίζομαι...” κ.λπ.».
«Δεν μπορώ να ορκισθώ».
«Μα, αν δεν ορκισθείς, θα πας εννέα μήνες
φυλακή...»
«Να πάω φυλακή χίλιες φορές! Εγώ αναμένω την
αιωνία καταδίκη από τον Θεό για τις αμαρτίες μου και θα σκεφθώ τη φυλάκιση των
εννέα μηνών;»
Παρών ήτο και ο ψευδοδιάκονος -φουσκώνοντας
και ξεφουσκώνοντας από μεγαλοπρέπεια και ύφος- ατσαλάκωτος μέσα στα γυαλιστερά
ράσα του. Είχε βάλει έναν δικηγόρο, ο οποίος είπε ένα σωρό ψεύδη. Μεταξύ άλλων
ο δικηγόρος είπε:
«Πως είναι δυνατόν, κύριοι δικασταί, να κλέψει
ο εκλεκτός αυτός κληρικός τα βιβλία αυτού του ρακενδύτου; Είναι δυνατόν; Μήπως
τα είχε ανάγκη; Αν είναι δυνατόν...»
Εν τέλει, με αυτές τις ψευδομαρτυρίες και τη
διαστρέβλωση της αληθείας, δικαιώθηκε ο απαστράπων κλέπτης και καταδικάσθηκε ο
ενάρετος ασκητής, ο οποίος παρουσιάσθηκε με φτωχικά ράσα, χωρίς την τέχνη του
ψεύδους και, φυσικά, δίχως να ορκισθεί. Βγήκε λοιπόν η καταδικαστική απόφαση
και τον πήρε ο αστυνομικός να τον οδηγήσει στη φυλακή! Οι ιθύνοντες δεν
συγκινήθηκαν και συγκινήθηκε το ακροατήριον. Έκαναν πρόχειρον έρανο μεταξύ τους
και μάζεψαν το ποσό που χρειαζόταν για ν’ απαλλαγεί ο ασκητής από τη φυλάκιση.
Με απλότητα τους ευχαρίστησε κι έφυγε χαρούμενος, επιστρέφοντας εδώ στα
Καρούλια, χώρο της μακροχρονίου ασκήσεώς του. Ευχαριστούσε κι εμάς που τον
βοηθήσαμε με τις πενιχρές δυνάμεις μας: «Ευχαριστώ, πατέρες», μας έλεγε,
«εύχεσθε να λυτρωθώ και από την αιωνία φυλακή!» Μεταξύ άλλων ήταν
ενθουσιασμένος με τον δικηγόρο που είχαμε στείλει για να τον υπερασπισθεί. Ο
αγαθός ασκητής, κάνοντας πάντα καλούς λογισμούς, τα έβλεπε όλα υπέροχα κι έλεγε
και ξανάλεγε εντυπωσιασμένος:
«Αυτός ο δικηγόρος έχει πνεύμα Θεού! Όπως
ακριβώς έγιναν τα πράγματα, έτσι τα έλεγε».
«Γέροντα», του είπα, «η τέχνη του είναι
αυτή...»
«Όχι, ευλόγησον, πνεύμα Θεού είναι» επέμενε ο
Γέρων!
Τον ρώτησα:
«Γέροντα, πως είδες τον κόσμο ύστερ’ από
πενήντα οκτώ χρόνια που είχες να βγεις από το Άγιον Όρος»;
Ο καλός άνθρωπος που τα βλέπει όλα καλά έχει,
όπως είπαμε, μόνον αγαθούς λογισμούς. Είπε λοιπόν ο Γέρων Φιλάρετος:
«Τι να σας πω, πατέρες, όλοι οι άνθρωποι έξω
είναι πολύ καλοί. Όλοι τρέχουν πέρα δώθε για τη σωτηρία τους, εκτός από μένα
τον ράθυμο και αμαρτωλό που κάθομαι σ’ αυτά εδώ τα βράχια και δεν εργάζομαι
όπως πρέπει, όπως είναι το θέλημα του Θεού!»
Αυτά είπε και μπήκε στο ασκητήριό του,
δοξάζοντας τον Θεό που στα τέλη της ζωής του του έδωσε αυτή τη δοκιμασία για τη
σωτηρία της ψυχής του, όπως έλεγε συνεχώς.
Όταν έφθασε σε βαθύ γήρας, μας εκάλεσε μίαν
ημέρα στο ασκηταριό του. Πήγαμε με τον π. Ακάκιο. Με χαρά μας είπε:
«Καλώς τα παιδιά μου! Καλά κάνατε που ήλθατε,
διότι άλλη φορά δεν θα σας δω! Εγώ απόψε θα φύγω... Θέλω όμως, πριν συμβεί
αυτό, να με αναπαύσετε».
«Τι θέλεις, Γέροντα;»
«Να μου ψάλετε! Πείτε κάτι να ευφρανθεί η ψυχή
μου.
Ψάλαμε διάφορα κι ο Γέροντας έκλαιγε από χαρά
και σταυροκοπιόταν κατανενυγμένος. Μόλις τελειώσαμε, μας είπε:
«Τώρα, κάτι τελευταίο: Θέλω να μου ψάλετε τον
“εθνικό ύμνο” της Παναγίας, το «Άξιον εστίν»! Αυτό όμως θα το ψάλουμε όρθιοι,
όπως ψέλνουμε και τον εθνικό ύμνο της πατρίδος μας!»
Σηκώθηκε με κόπο. Ητο σκελετωμένος. Το δέρμα
του σχεδόν διάφανο. Αφού συμψάλαμε, με δάκρυα χαράς και συγκινήσεως μας
αγκάλιασε, μας ασπάσθηκε και μας είπε:
«Παιδιά μου, άλλη φορά εδώ δεν σας βλέπω!
Συγχωρήσατε με, συγχωρήσατε με!»
Δακρύσαμε όλοι. Εκείνος με κόπο μας προέπεμψε.
Φύγαμε κατασυγκινημένοι. Το πρωί μας ειδοποίησαν ότι εκοιμήθη! Όπως ακριβώς το
είχε πει... Ανοίξαμε στα βράχια μια λακκουβίτσα και τον θάψαμε, αφού τον
κηδεύσαμε όπως του άξιζε... Έσβησε -ανθρωπίνως το λέγω- στον αθωνικό ουρανό το
αστέρι αυτό του αγιορειτικού μοναχισμού. Άφησε όμως μίαν αείφωτη τροχιά
αγωνιστικότητος και ασκήσεως αυστηρής. Αιωνία του η μνήμη. Την πολύτιμη ευχή
του να έχουμε.
Μερικές φορές ο πανάγαθος Θεός παραχωρεί και
στο τέλος της ζωής μια δοκιμασία, για να γίνει ο άνθρωπος καλύτερος και να
ωφεληθούν και άλλοι. Έτσι και ο π. Φιλάρετος υπέμεινε αγόγγυστα και βραβεύθηκε
από τον Κύριο. Είδατε, κ. Μελινέ, πως ο διάβολος πήγε να ταλαιπωρήσει τον
άνθρωπο της ασκήσεως και της αρετής, αλλ’ ο πανάγαθος Θεός τον σκέπασε με τη
χάρη Του και, αντί να πάθει βλάβη η ψυχή του, δέθηκε ακόμη περισσότερο με τον
Θεό; Περισσότερο αγάπησε τον Θεό και με μεγαλύτερη ζέση Τον εδόξαζε.
Μανώλης Μελινός
Θεολόγος συγγραφέας,
διευθυντής Βιβλιοθήκης της Ι. Συνόδου
