ΣΑΛΠΙΣΜΑΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 Αυτές οι τρεις ημέρες, τις οποίες η Εκκλησία ονομάζει Μεγάλες και Άγιες, έχουν, μέσα στο λειτουργικό κύκλο της Μεγάλης Εβδομάδας, έναν καθοριστικό σκοπό. Τοποθετούν όλες τις ιερές ακολουθίες στην προοπτική του Τέλους · μας υπενθυμίζουν το εσχατολογικό νόημα τον Πάσχα. Συχνά η Μεγάλη Εβδομάδα χαρακτηρίζεται σαν περίοδος γεμάτη με «ωραιότατες παραδόσεις» και «έθιμα», σαν ξεχωριστό τμήμα του εορτολογίου μας. Τα ζούμε όλα αυτά από την παιδική μας ηλικία σαν ένα ελπιδοφόρο γεγονός που γιορτάζουμε κάθε χρόνο, θαυμάζουμε την ομορφιά των ακολουθιών, τις επιβλητικές πομπές και προσβλέπουμε με κάποια ανυπομονησία στο Πασχαλινό τραπέζι… Και υστέρα, όταν όλα αυτά τελειώσουν, ξαναρχίζουμε την κανονική μας ζωή. Αλλά άραγε καταλαβαίνουμε πως όταν ο κόσμος αρνήθηκε τον Σωτήρα του, όταν ο Ιησούς «ήρξατο αδημονείν» και έλεγε: «περίλυπος εστίν η ψυχή μου έως θανάτου», και όταν πέθανε στο Σταυρό, τότε η «κανονική ζωή» σταμάτησε; Δεν είναι πια δυνατόν να υπάρξει «κανονική ζωή» γιατί ακριβώς...

  Ομιλία του Πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Δαλαγιώργου που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Τρικάλων στα πλαίσια των Εσπερινών Συνάξεων.

Άγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας – Η εκ Θεού τιμωρία σημαίνει την εκ Θεού εγκατάλειψη. (απόσπασμα από την Ερμηνεία εις τον Ησαΐαν) Ερμηνεύοντας το Ησαΐας 1.8: «εγκαταλειφθήσεται η θυγάτηρ Σιών ως σκηνή εν αμπελώνι και ως οπωροφυλάκιον εν σικυηράτω, ως πόλις πολιορκουμένη·» ο Αγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει: Ελεεινή η κατάσταση. Πως δηλαδή δεν είναι άξια για θρήνους και κραυγές; Γιατί εκείνη που ήταν κόρη στο παρελθόν και είχε τιμηθεί με αυτή την ονομασία και ήταν κατά κάποιο τρόπο κάτω από την προστασία του φιλοστοργότατου Πατέρα, του Θεού, εκείνη που μεθούσε από την φροντίδα και την αγάπη του και ήταν στεφανωμένη από αυτόν με ατέλειωτες τιμές και δόξες και νικούσε εκείνους που την αντιμάχονταν και αποτελούνταν από το αμέτρητο πλήθος εκείνων που κατοικούσαν σ’ αυτήν, η παμμακάρια και περιβόητη Σιών, δηλαδή η Ιερουσαλήμ, λέγει ότι θα εγκαταλειφθεί, δηλαδή θα γίνει έρημη. Και θα μείνει γυμνή κι από την δύναμη εκείνου που την έσωζε κι από τους κατοίκους της. Και θα εγκαταλειφ...

Το χωριό Βηθανία βρίσκεται 4 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιερουσαλήμ, πάνω στο δρόμο προς την Ιεριχώ. Αραβικά ονομάζεται ' Αζαρία ' από το Ελληνικό Λαζαρείο που ήταν εκκλησία που χτίστηκε τους Βυζαντινούς χρόνους πάνω στον Τάφο του Λαζάρου. Το ευαγγελικό όνομα Βηθανία αποτελεί παραλλαγή του εβραϊκού ονόματος του χωριού Μπεϊτ- Χανανιά που σήμαινε το χωριό του Χανανία.

  Ήρθε κάποιος νεαρός αναστατωμένος και μου είπε: «Γέροντα, δεν πρόκειται να διορθωθώ. Μου είπε ο πνευματικός μου: ‘’αυτά είναι και κληρονομικά…’’». Τον είχε πιάσει απελπισία. Εγώ, όταν μου πη κάποιος ότι έχει προβλήματα κ.λπ., θα του πω: «Αυτό συμβαίνει γι’ αυτόν και γι’ αυτόν τον λόγο· για ν’ αλλάξης, πρέπει να κάνης εκείνο κι εκείνο». Έχει λ.χ. κάποιος έναν λογισμό που τον βασανίζει και δεν κοιμάται, παίρνει χάπια για το κεφάλι, για το στομάχι και με ρωτάει: «Να κόψω τα χάπια;». «Όχι, του λέω, να μην κόψης τα χάπια. Να πετάξης τον λογισμό που σε βασανίζει και ύστερα να τα κόψης. Αν δεν πετάξης τον λογισμό, έτσι θα πας· θα ταλαιπωρήσαι». Γιατί, τι θα ωφελήση να κόψη τα χάπια, όταν κρατάη μέσα του τον λογισμό που τον βασανίζει; Καλά είναι ο πνευματικός να μη φθάνη μέχρι του σημείου να ανάβη κόκκινο φως· να ανέχεται λίγο μία κατάσταση, αλλά φυσικά πρέπει και ο άλλος να δουλεύη σωστά, για να βοηθηθή. Ένας νεαρός ζόρισε κάποια φορά την αρραβωνιαστικιά του – ποιος ξέρει τι τη...

Αμέλεια «Δεινόν η ραθυμία! μεγάλη η μετάνοια!…» (αιν. Μ. Τετ.)  ( Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)    Εάν, αγαπητοί μου, σας πω ότι ένα περιστέρι έγινε κοράκι και ένα κοράκι έγινε περιστέρι, δεν θα το πιστέψετε. Και δικαίως. Διότι τέτοιες μεταβολές δεν γίνονται στη φύσι . Το περιστέρι μένει περιστέρι, το κοράκι μένει κοράκι· η τίγρις μένει τίγρις, το αρνάκι μένει αρνάκι. Αλλ’  ενώ στη φύσι δεν συμβαίνουν τέτοιες μεταβολές, στον ηθικό κόσμο συμβαίνουν· είναι μεταβολές που μας κάνουν να θαυμάζουμε. Ένα τέτοιο θέαμα μας παρουσιάζει σήμερα η Εκκλησία μας· μας δείχνει απ  τὸ ένα μέρος ένα περιστέρι που έγινε κοράκι, κι από το άλλο ένα κοράκι που έγινε περιστέρι. Ποιό είναι το κοράκι, ποιό είνε το περιστέρι; Περιστέρι είναι ο Ιούδας  – έτσι τουλάχιστον φαινόταν εξωτερικώς· αυτός έγινε μαύρος σαν το κοράκι. Και ποιό το κοράκι που έγινε περιστέρι; Η πόρνη· μαύρη σαν το κοράκι ήταν, και έγινε άσπρη σαν το περιστέρι. Αλ...

«Η Χάρις του Σταυρού να μας βοηθήσει ώστε όχι με απόγνωση, όχι με απελπισία, όχι με πανικό αλλά με ελπίδα στο Θεό να προχωρήσουμε και να αναπαύσουμε τον Ιησού Χριστό ο οποίος ειναι ο  νικητής του θανάτου, ο Παντοκράτωρ Κύριος και Δημιουργός ο Πλάστης και ο Αναπλάστης ώστε σε Αυτόν να πορευόμεθα,  Αυτόν να ποθούμε, Αυτόν να ζητούμε, ώστε να πάρουμε την αιωνιότητα” με αυτά τα λόγια απευθήνθηκε στους πατέρες ο καθηγούμενος της ΙΜΜ Βατοπαιδίου γέροντας Εφραίμ την ημέρα της Σταυροπροσκυνήσεως στην τράπεζα της Μονής. Ο Γέροντας μιλώντας για την σπουδαιότητα του σταυρού στη ζωή μας και στην ευλογία που λαμβάνουμε όταν τον σηκώνουμε χωρίς αναστεναγμούς, αναφέρθηκε και στη μάστιγα του κορωνοϊου που κατασκεπάζει την οικουμένη τονίζοντας ότι τίποτα δε γίνεται τυχαία σε αυτή τη την κρίσιμη στιγμή για την ανθρωπότητα και ότι το Άγιο Όρος αγρυπνά και προσεύχεται για όλη την ανθρωπότητα. Μεταξύ άλλων ο Γέροντας είπε: “Αυτήν την τρίτη Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής που είναι αφιε...

Αλλά έχουμε κ᾽ ένα άλλο καθήκον. Είναι το καθήκον της εξομολογήσεως και της θείας μεταλήψεως. Επ᾽ αυτού δεν θα επεκταθώ. Τούτο μόνο θα πω. Τις άγιες αυτές ημέρες και ιδίως τη νύχτα της Αναστάσεως καλούμεθα να μείνουμε στο ναό μέχρι τέλους με την αναστάσιμη λαμπάδα. Όποιος ακούει το «Χριστός ανέστη» και μετά φεύγει, προτιμότερο θα ήταν να μείνει στο σπίτι του. Αυτό που γίνεται, να αδειάζουν οι εκκλησίες μετά το «Χριστός ανέστη», είναι βεβήλωσης, περιφρόνηση στο Χριστό. Να μείνουμε λοιπόν μέχρι τέλους και να ετοιμαστούμε για τη θεία μετάληψη. Η εβδομάδα αυτή είναι κατ᾽ εξοχήν εβδομάδα θείας μεταλήψεως. Τι είναι η θεία μετάληψης; Το σώμα και το αίμα του Χριστού μας, η φωτιά του ουρανού. Τι είσαι, σε ρωτώ, άχυρο; μην πλησιάσεις τα άγια, θα καείς. Είσαι χρυσάφι; Αν είσαι χρυσάφι, το χρυσάφι δεν απειλείται από τη φωτιά· όσο πλησιάζει τη φωτιά, τόσο καθαρίζεται. Έτσι κ᾽ εσύ ο Χριστιανός· αν είσαι αμετανόητος, θα σε κάψη η φωτιά, όπως έκαψε τον Ιούδα που κοινώνησε αναξίως· αν όμως πέρασ...

Ἅγιος Ἰγνάτιος Brianchaninov (Ἐπίσκοπος Καυκάσου καί Μαύρης Θάλασσας) Ψυχὴ ὅλων τῶν ἀσκήσεων, ποὺ γίνονται γιὰ τὸν Κύριο, εἶναι ἡ προσοχή. Δίχως προσοχή, ὅλες αὐτὲς οἱ ἀσκήσεις εἶναι ἄκαρπες, νεκρές. Ὅποιος ποθεῖ τὴ σωτηρία του πρέπει νὰ μάθει νὰ προσέχει ἄγρυπνα τὸν ἑαυτό του, εἴτε ζεῖ στὴ μόνωση εἴτε ζεῖ μέσα στὸν περισπασμό, ὁπότε καμιὰ φορά, καὶ χωρὶς νὰ τὸ θέλει, παρασύρεται ἀπὸ τὶς συνθῆκες. Ἂν ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ γίνει τὸ ἰσχυρότερο ἀπ’ ὅλα τ’ ἄλλα αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς, τότε πιὸ εὔκολα θὰ προσέχουμε τὸν ἑαυτό μας, τόσο στὴν ἡσυχία τοῦ κελιοῦ μας ὅσο καὶ μέσα στὸν θόρυβο ποὺ μᾶς κυκλώνει ἀπὸ παντοῦ. Στὴ διατήρηση τῆς προσοχῆς πολὺ συμβάλλει ἡ συνετὴ μετρίαση τῆς τροφῆς, ποὺ μειώνει τὴ θέρμη τοῦ αἵματος. Ἡ αὔξηση αὐτῆς τῆς θέρμης ἀπὸ τὰ πολλὰ φαγητά, ἀπὸ τὴν ἔντονη σωματικὴ δραστηριότητα, ἀπὸ τὸ ξέσπασμα τῆς ὀργῆς, ἀπὸ τὸ μεθύσι τῆς κενοδοξίας καὶ ἀπὸ ἄλλες αἰτίες προκαλεῖ πολλοὺς λογισμοὺς καὶ φαντασιώσεις, δηλαδὴ τὸν σκορπισμὸ τοῦ νοῦ. Γι’ αὐτὸ οἱ ἅγιοι πατέρες σ’...

  Ομιλία του Πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Δαλαγιώργου που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Τρικάλων στα πλαίσια των Εσπερινών Συνάξεων.

Από τη σημερινή μέρα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τύπος του Κυρίου μας Ιησού είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ που σήμερα επιτελούμε την ανάμνησή του. Ήταν ο μικρότερος γιος του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του και αρχικά τον έρριξαν σ’ ένα βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή. Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή, που θέλησε να τον παρασύρει σε ανήθικη πράξη βιαίως. Μόλις εκείνη επίασε τον Ιωσήφ, εκείνος άφησε στα χέρια της το χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ. Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράξενο όνειρο και ...

« Των παθών του Κυρίου τάς απαρχάς η παρούσα ημέρα λαμπροφορεί. Δεύτε ουν, φιλέορτοι, υπαντήσωμεν άσμασιν…» (καθ. Μ. Δευτ.) Φθάσαμε, αγαπητοί μου, στα σωτήρια πάθη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στη Μεγάλη Εβδομάδα. Η εβδομάδα αυτή λέγεται Μεγάλη, διότι μέσα στις 168 ώρες της, από σήμερα μέχρι τη νύχτα της Αναστάσεως, τιμώνται μεγάλα γεγονότα, μοναδικά και κοσμοϊστορικά, που συγκλόνισαν τα επίγεια και τα ουράνια και τα καταχθόνια. Γι’ αυτό η εβδομάδα αυτή ονομάζεται Μεγάλη· αλλά και γι᾽ αυτό δεν θα πρέπει να περάσει όπως οι άλλες. Και θέτω το ερώτημα· ποιά είναι τα καθήκοντα ενός Χριστιανού τη Μεγάλη Εβδομάδα; Δεν απευθύνομαι σε απίστους,  αθέους η σε χιλιαστάς· απευθύνομαι σε πιστούς, που θέλουν να εορτάσουν σωστά. Ποιά είναι λοιπόν τα καθήκοντα που έχουμε την εβδομάδα αυτή; Το πρώτο καθήκον, αδε...

Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))   Η ιδέα του θανάτου και της αιώνιας ζωής διαπερνά σαν ένα κατακόκκινο νήμα ολόκληρη τη Γραφή, τόσο την Παλαιά όσο και την Καινή Διαθήκη και ο θάνατος μας παρουσιάζεται σαν κάτι το παράλογο, το άσκοπο, κάτι το οποίο δε θα έπρεπε να υπάρχει. Ο Απ. Παύλος μας λέει (1 Κορ.15.26) ότι ο τελευταίος εχθρός ο οποίος θα καταργηθεί από τον Κύριο είναι ο θάνατος. Ομολογούμε ότι κατά την έσχατη μέρα θα γίνει η ανάσταση των νεκρών και αναμένουμε τη νίκη κατά του θανάτου. Και πραγματικά, ο Χριστός δε μας δίδαξε πως θα αγωνιζόμαστε γενναία εναντίον του θανάτου, ούτε και μας δίδαξε απλώς πως να τον αντιμετωπίζουμε άφοβα: μας έδειξε τη νίκη κατά του θανάτου. Ο θάνατος δεν αρχίζει από τη στιγμή κατά την οποία η ψυχή χωρίζεται από το σώμα- μπορεί κατά τη διάρκεια μιας ζωής να υπάρξει ένας οποιοσδήποτε αριθμός θανατηφόρων, φονικών στιγμών είναι πάρα πολλές ζωές...

  Ομιλία που πραγματοποιήθηκε από τον Πρωτοπρεσβύτερο π Νικόλαο Δαλαγιώργο στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Τρικάλων στα πλαίσια των Εσπερινών Συνάξεων.  

  Ὅταν ὁ Πρόδρομος Ἰωάννης ἦταν  στὴ φυλακή, ἔστειλε δύο ἀπὸ τοὺς μαθητές του νὰ ρωτήσουν τὸν Χριστό· «Ἐσὺ εἶσαι ὁ Μεσσίας ποῦ θὰ ἔρθει ἢ περιμένουμε κάποιον ἄλλον; Κι ὁ Ἰησοῦς τοὺς ἀποκρίθηκε: «Νὰ πᾶτε καὶ νὰ πεῖτε στὸν Ἰωάννη αὐτὰ ποὺ ἀκοῦτε καὶ βλέπετε: Τυφλοὶ ξαναβλέπουν καὶ κουτσοὶ περπατοῦν, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κουφοὶ ἀκούουν, νεκροὶ ἀνασταίνονται καὶ φτωχοὶ ἀκούουν τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα»(Μάτ. 11, 4-5)· Ἂν καὶ τὰ περιγραφόμενα ἔγιναν στοὺς πάσχοντες, στὸ πλατύτερο νόημα τῆς Γραφῆς ἔχουν καὶ ἄλλη σημασία. Ὅλα ὅσα πάσχει ἡ φύση μας, συμβολίζουν τὰ παθήματα τῆς ψυχῆς, στὰ ὁποῖα εὑρίσκεται ὁ νόμος τῆς διαστροφῆς. Ἐκ φύσεως τυφλοὶ εἶναι λίγοι στὸ σύνολο τῶν ἀνθρώπων. Πνευματικὰ τυφλοὶ ὅμως δὲν εἴμαστε ὅλοι, ὅταν δὲν διακρίνουμε τὸν κύριο σκοπὸ καὶ προορισμό μας;   Ὁ προσκολλημένος στὴν ἐλπίδα τῶν κοσμικῶν ἐνδιαφερόντων εἶναι τυφλός, καὶ μόνον ἐὰν ἐπιστρέψει στὴν πίστη καὶ ἐλπίδα πρὸς τὸν Θεὸ θὰ ἀναβλέψει. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὰ ὑπόλοιπα εἴδη τῆς «παρὰ φύσιν» ...

   H έκτη και τελευταία εβδομάδα της Μεγάλης Σαρακοστής ονομάζεται “Εβδομάδα των Βαΐων”. Για έξι μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων η λατρεία της Εκκλησίας μας ωθεί ν’ ακολουθήσουμε το Χριστό καθώς πρώτος αναγγέλλει το θάνατο του φίλου Του και κατόπιν αρχίζει το ταξίδι Του στη Βηθανία και στην Ιερουσαλήμ. Στο κέντρο της προσοχής είναι ο Λάζαρος – η αρρώστια του, ο θάνατός του, ο θρήνος των συγγενών του και η αντίδραση του Χριστού σ’ όλα αυτά. Η τελευταία εβδομάδα δηλαδή περνάει με πνευματική περισυλλογή πάνω στην ερχόμενη συνάντηση του Χριστού με το θάνατο – πρώτα στο πρόσωπο του φίλου Του Λαζάρου, έπειτα στο θάνατο του ίδιου του Χριστού. Πλησιάζει η “ώρα του Χριστού” για την οποία τόσο συχνά μιλούσε και προς αυτήν προσανατολιζόταν όλη η επίγεια διακονία Του. Η ανάσταση του Λαζάρου έγινε για να βεβαιωθούμε για “Την κοινήν ανάστασιν”. Είναι κάτι το συναρπαστικό να γιορτάζουμε κάθε μέρα για μια ολόκληρη εβδομάδα αυτή τη συνάντηση ανάμεσα στη ζωή και ...

  Στη χριστιανική ζωή μιλούμε συχνά για πνευματικότητα και για πνευματικούς ανθρώπους. Αλλά ποιοί ακριβώς είναι οι πνευματικοί άνθρωποι; Ας αφήσουμε τον Απ. Παύλο να μας τους περιγράψει. Είναι, λέγει, όσοι «πνεύματι Θεού άγονται», εκείνοι τους οποίους «ο νόμος του πνεύματος της ζωής εν Χριστώ Ιησού ηλευθέρωσε από του νόμου της αμαρτίας και του θανάτου» (Ρωμ. η’ 2, 14). Και συμπληρώνει, «όσοι πνεύματι Θεού άγονται, ούτοι είσιν υιοί Θεού», οίτινες «ουκέτι εαυτοίς ζώσιν, αλλά τω υπέρ αυτών αποθανόντι και εγερθέντι» (Ρωμ. η’ 14. Β’ Κορ. ε’ 15). Το καθήκον αυτό να γίνουμε, με τη Χάρη, πνευματικοί άνθρωποι αναφέρεται στον κάθε πιστό, ιδιαίτερα όμως στους ιερείς, γιατί αυτοί αποτελούν τους πνευματικούς οδηγούς των λοιπών ανθρώπων. Πράγματι, αν μελετήσουμε τα ιστορούμενα από την Αγία Γραφή, θα διαπιστώσουμε ότι πάντοτε η ηγετική (πνευματική και διοικητική) εξουσία του λαού του Θεού (αλλά και όλων σχεδόν των άλλων λαών) συγκεντρωνόταν στους ιερείς, που είτε ως προφήτες, είτε ως Κριτές...