Τι θα λέγατε ότι βρίσκεται στον αντίποδα του άγχους;
Του Σταύρου Καρπουχτσὴ
-Ψυχολόγος-Συστημικός Ψυχοθεραπευτής
Το άγχος αποτελεί βασικό συστατικό της
συναισθηματικής μας ζωής και παίζει καθοριστικό-κεντρικό ρόλο στην σκέψη και
στην δράση μας. Το άγχος επί της ουσίας είναι πρωταγωνιστικός παράγοντας στην
διαμόρφωση της συμπεριφοράς μας. Το άγχος περιγράφει γρήγορες και
αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης της πραγματικότητας, άνθρωποι με
μεγάλο βαθμό ζωτικής ενέργειας χρησιμοποιούν το άγχος για να οργανώσουν τον
εαυτό τους, με τρόπο όμως που να αντιμετωπίζουν όσο πιο τέλειά τα καθήκοντα που
προκύπτουν. Πρόκειται για μια ζωοποιό δύναμη δημιουργίας, που οδηγεί τους
ανθρώπους ουσιαστικά στον επιθυμητό στόχο. Το πρόβλημα όμως ξεκινάει όταν το
άγχος ξεπερνά τα όρια που μπορεί να αντέξει ο καθένας και γίνεται τροχοπέδη για
την καθημερινότητά του, δηλητηριάζοντας στιγμές ηρεμίας, απόλαυσης και ξεκούρασης.
Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που τρέχει γρήγορα και συνεχώς επιταχύνει, είναι δυνατόν
να μην λαχανιάσει; Ο αγχώδης προσπαθεί να τρέχει χωρίς να λαχανιάζει.
Φανταστείτε το άγχος σαν ένα θερμοστάτη που τον ανεβάζουμε όταν έχουμε ανάγκη
να ζεσταθούμε μα όταν πια η ζέστη γίνετε αφόρητη δεν μπορούμε να τον
ελαττώσουμε. Αυτή είναι θεμελιώδης λειτουργία του άγχους, δεν μπορούμε να το
καταπολεμήσουμε μπορούμε να το κατανοήσουμε ως σημαντικό συναίσθημα και να το
εξελίξουμε προς όφελος των ανθρώπων που το βιώνουν. Πολλές φορές στην επαφή μου
με ανθρώπους που βιώνουν υψηλά επίπεδα άγχους τους ρωτάω τι σκέφτονται πως
είναι το αντίδοτο-αντίποδας του άγχους; Οι απαντήσεις ποικίλες ασφάλεια,
ηρεμία, χαλαρότητα, αναισθησία και πολλά άλλα.
Αν με ρωτούσατε, θα έλεγα ότι στον αντίποδα
του άγχους σαν αντίθετο-αντίδοτο συναίσθημα τοποθετείται η εμπιστοσύνη. Σε
καταστάσεις που η αίσθηση της εμπιστοσύνης είναι διάχυτή το άγχος ελέγχεται
δραστικά και μειώνεται. Σκεφτείτε μόνοι σας σχέσεις εμπιστοσύνης, το άγχος που
βιώνετε βρίσκετε υπό έλεγχο και σε φυσιολογικά επίπεδα, ενώ η έλλειψη
εμπιστοσύνης για τον εαυτό σας και τις καταστάσεις, η αβεβαιότητα για το μέλλον
και το άγνωστο ανεβάζουν κατά πολύ τα ποσοστά του στρες.
Ίσως μια σημαντική πρώτη κίνηση στην
προσπάθεια ελέγχου του άγχους να είναι η μεγιστοποίηση της αίσθησης
εμπιστοσύνης στη ζωή μας και ταυτόχρονα η εγκατάλειψη της προσπάθειας να το
εξαφανίσουμε γιατί όχι απλά αδύνατο είναι αλλά ταυτόχρονα είναι και
υπομονευτικό για την ύπαρξή μας.
