Ο άγιος Ιγνάτιος ήταν μαθητής του αγίου
Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου και είχε το προνόμιο, όντας
παιδί, να δει τον Κύριο Ιησού Χριστό προσωπικά. Ήταν το ευλογημένο εκείνο
παιδί, για το οποίο λέγεται στο Ευαγγέλιο ότι ο Κύριος το έβαλε στο μέσο των
Αποστόλων, που συζητούσαν για πρωτεία, το πήρε στην αγκαλιά του και είπε: «Αμήν
λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την
βασιλείαν των ουρανών. Όστις ουν ταπεινώσει εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος
εστίν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών»(3).
Σίγουρα ο άγιος Ιγνάτιος διδάχτηκε την
προσευχή του Ιησού από τον άγιο Ευαγγελιστή και την εφάρμοζε κατά την περίοδο
εκείνη της ακμής του Χριστιανισμού, όπως όλοι οι άλλοι Χριστιανοί. Την εποχή
εκείνη όλοι οι Χριστιανοί μάθαιναν την προσευχή του Ιησού, πρώτα για τη μεγάλη
σημασία της ίδιας της προσευχής, όπως και για το ότι σπάνιζαν τότε και ήταν
πανάκριβα τα χειρόγραφα ιερά βιβλία, γιατί λίγοι ήταν οι γραμματισμένοι (οι πιο
πολλοί από τους Αποστόλους ήταν αγράμματοι) και γιατί η προσευχή του Ιησού ήταν
εύκολη, πρόσφερε ικανοποίηση και επενεργούσε με μια πολύ ειδική ενέργεια και
δύναμη.
Στην εκκλησιαστική ιστορία διαβάζουμε το πιο
κάτω επεισόδιο: Κάποιος στρατιώτης, γέννημα της Καρχηδόνας, που ονομαζόταν
Νεωκόρος, υπηρετούσε στη φρουρά της Ιερουσαλήμ στα χρόνια που ο Κύριός μας
Ιησούς Χριστός υπέστη θεληματικά τα πάθη και θανατώθηκε για ν' απολυτρώσει το
ανθρώπινο γένος. Σαν είδε ο Νεωκόρος τα θαύματα που τελέσθηκαν στο θάνατο και την
ανάσταση του Κυρίου, πίστεψε σ' Αυτόν και βαφτίστηκε από τους Αποστόλους. Όταν
τελείωσε τη θητεία του, ο Νεωκόρος πήγε πίσω στην Καρχηδόνα και μοιράστηκε το
θησαυρό της πίστης με ολόκληρη την οικογένειά του. Ανάμεσα σ' εκείνους που
δέχτηκαν το Χριστιανισμό ήταν και ο Καλλίστρατος, ο εγγονός του Νεωκόρου. Σαν
έφτασε στην κατάλληλη ηλικία ο Καλλίστρατος πήγε στο στρατό. Το στρατιωτικό
απόσπασμα στο οποίο τοποθετήθηκε το αποτελούσαν ειδωλολάτρες. Παρακολούθησαν
τον Καλλίστρατο και πρόσεξαν πως αυτός δε λάτρευε τα είδωλα, αλλά αφιέρωνε
πολλήν ώρα στην προσευχή τη νύκτα μέσα σε μοναξιά. Κάποτε κρυφάκουσαν, ενώ
εκείνος προσευχόταν, και τον άκουσαν να επαναλαμβάνει αδιάκοπα το όνομα του
Κυρίου Ιησού Χριστού. Γι' αυτό τον κατήγγειλαν στο διοικητή τους. Ο άγιος Καλλίστρατος,
που ομολογούσε το Χριστό όντας μόνος στο σκοτάδι της νύχτας, Τον ομολόγησε
δημοσίως στο φως της ημέρας και επισφράγισε την ομολογία του με το αίμα
του»(4).
Διδαχή για την προσευχή του Ιησού εμφανίζεται
στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς του τετάρτου αιώνα, όπως είναι ο άγιος Ιωάννης
ο Χρυσόστομος και ο αββάς Ησαΐας ο Ασκητής. Κάποιος συγγραφέας του πέμπτου
αιώνα, ο άγιος Ησύχιος ο Ιεροσολύμων, παραπονιέται από τότε κιόλας ότι η άσκηση
σ' αυτή την προσευχή έχει πολύ παρακμάσει ανάμεσα στους μοναχούς. Με το πέρασμα
του χρόνου η παρακμή αυτή όλο και μεγάλωνε. Γι' αυτό και οι άγιοι Πατέρες
προσπάθησαν με τα γραφτά τους να ενθαρρύνουν την άσκηση στην προσευχή αυτή. Ο
τελευταίος συγγραφέας, που έγραψε γι' αυτή την προσευχή, ήταν ο μακάριος
γέροντας ιερομόναχος Σεραφείμ του Σαρώφ(5). Δεν έγραψε τις οδηγίες ο γέροντας ο
ίδιος με το όνομα του, αυτές καταγράφτηκαν από τα λόγια του από έναν από τους
μοναχούς που καθοδηγούσε είναι, όμως, γραμμένες με αξιοσημείωτα κατανυκτικό
ύφος. Τώρα η άσκηση στην προσευχή του Ιησού έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί από τους
μοναχούς και τις μοναχές. Ο άγιος Ησύχιος αποδίδει την αμέλεια αυτή στην
ακηδία. Πρέπει να παραδεχτεί κανείς πως η κρίση αυτή είναι δίκαιη.
