Αν διαμένεις σε μοναστήρι, όπου ο εσπερινός
κανόνας τελείται με γονυκλισίες στην εκκλησία, τότε, μόλις μπεις στο κελλί σου,
σπούδασε αμέσως να κάνεις την προσευχή του Ιησού.
Αν διαμένεις σε μοναστήρι, όπου ο εσπερινός
κανόνας τελείται μέσα στην εκκλησία, αλλά χωρίς γονυκλισίες, τότε μπαίνοντας
στο κελλί σου, κάνε πρώτα κανόνα με γονυκλισίες, και ύστερα εντρύφησε στην
προσευχή του Ιησού.
Αν ανήκεις σε μοναστήρι, στο οποίο δεν υπάρχει
από κοινού τελούμενος εσπερινός κανόνας, αλλά επαφίεται στον καθένα να τον
τελεί στο κελλί του, τότε, κάνε τον κανόνα με γονυκλισίες, ύστερα διάβασε
προσευχές η εντρύφησε σε ψαλμωδίες και τέλος, εντρύφησε στην προσευχή του
Ιησού.
Στην αρχή προσπάθησε να πεις εκατό φορές την
προσευχή του Ιησού με προσοχή και χωρίς να βιάζεσαι. Στη συνέχεια, αν δεις ότι
μπορείς να την προφέρεις περισσότερες φορές, πρόσθεσε άλλες εκατό. Με την
πάροδο του χρόνου, βλέποντας και κάνοντας κατά τις ανάγκες, μπορείς να τη
λέγεις ακόμα περισσότερες φορές.
Για να πει κανείς την προσευχή του Ιησού εκατό
φορές με προσοχή και δίχως βιασύνη χρειάζεται 30 λεπτά, η περίπου τόσα· μερικοί
ασκητές χρειάζονται ακόμα περισσότερο χρόνο για τον ίδιο σκοπό. Πρόφερε την
προσευχή τη μία φορά αμέσως μετά την προηγούμενη, αλλά χωρίς βιασύνη. Ύστερα
από κάθε προσευχή (δηλαδή ύστερα από την καθεμιά από τις εκατό φορές), κάνε μία
μικρή παύση, για να βοηθείς έτσι το νου να συγκεντρώνεται. Όταν η προσευχή
γίνεται χωρίς καμιά διακοπή, ο νους σκορπίζεται εδώ και κει.
Μετάφερε την αναπνοή σου με προσοχή• ανάπνεε
ήσυχα και αργά· ο μηχανισμός αυτός σε φυλάει από τον περισπασμό. Όταν
τελειώσεις την εντρύφηση στην προσευχή του Ιησού, να μη επιδοθείς σε ποικίλους
λογισμούς και ρεμβασμούς, που πάντα είναι κενοί και μάταιοι, δελεαστικοί και
απατηλοί, αλλά να περάσεις το χρόνο σου ίσαμε να κοιμηθείς κάνοντας σύμφωνα με
τις οδηγίες που έχεις για την άσκηση της προσευχής. Όταν νοιώσεις ότι
νυστάζεις, επανέλαβε την προσευχή και αποκοιμίσου μ’ αυτή.
Συνήθισε τον εαυτό σου έτσι που, μόλις
ξυπνήσεις από τον ύπνο, η πρώτη σου σκέψη, ο πρώτος σου λόγος και η πρώτη σου
εργασία να είναι η προσευχή του Ιησού. Αφού την πεις μερικές φορές, σήκω από το
κρεββάτι και σπεύσε στον όρθρο. Κατά τον όρθρο, εντρύφησε, όπου τούτο είναι
δυνατό, στην προσευχή του Ιησού. Κι’ αν έχεις ελεύθερο χρόνο, μεταξύ όρθρου και
λειτουργίας, εντρύφησε στην προσευχή του Ιησού. Κάνε ακριβώς το ίδιο και μετά
το γεύμα. Οι Πατέρες συμβουλεύουν μετά το γεύμα να ασχολούμεθα στη μνήμη του
θανάτου*. Αυτό είναι ολότελα ορθό, αλλά η ζώσα προσευχή του Ιησού είναι
αδιαχώριστη από την ζώσα μνήμη του θανάτου**. Η ζώσα μνήμη του θανάτου είναι
συνυφασμένη με τη ζώσα προσευχή προς τον Κύριον Ιησού, που μέσω του θανάτου
κατήργησε το θάνατο και χάρισε στους ανθρώπους την αιώνια ζωή με την προσωρινή
υποβολή Του στο θάνατο.
Κατά τη διάρκεια των εκκλησιαστικών ακολουθιών
είναι χρήσιμο να ασκείσαι στην προσευχή του Ιησού, γιατί η προσευχή αυτή,
κρατώντας το νου από τον περισπασμό, τον βοήθει να προσέχει στην εκκλησιαστική
υμνωδία και αναγνώσματα.
Προσπάθησε τόσο πολύ να συνηθίσεις να εντρυφάς
στην προσευχή του Ιησού, ώστε να γίνει η αδιάλειπτη προσευχή σου, πράγμα για το
οποίο αυτή είναι πολύ βολική λόγω της συντομίας της, ενώ γι’ αυτό δεν είναι
βολικές οι μακρές προσευχές. Οι Πατέρες έλεγαν: « Οφείλει ο μονάζων, είτε εσθίει,
είτε πίνει, είτε καθέζεται (στο κελλί του), είτε διακονεί (κάνει υπακοής έργο
στο μοναστήρι), είτε οδεύει, είτε τι έτερον ποιεί, αδιαλείπτως κράζειν το,
Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν»***.
Μετάφραση: Χαράλαμπος Ασσιώτης
* Οσίου Νείλου Σόρσκυ, Λόγος Ζ
** Κλίμαξ, Λόγος ΚΗ κεφ. 46
*** Καλλίστου και Ιγνατίου Ξανθοπούλου, κεφ.
κα