Όπως αντιμετωπίζουμε τον πόλεμο της αμαρτίας
στον αισθητό κόσμο των πραγμάτων, έτσι να τον αντιμετωπίζουμε και στο νοητό
κόσμο των νοημάτων, που είναι δυσκολώτερος και ταχύτερος στην προσβολή και
επίθεσή του. Σ αυτό πολύ μας ωφελεί η μελέτη και η πείρα των Γραφών και των
πατερικών διηγημάτων, από τα οποία παίρνει δύναμη ο νους και αμύνεται στο νοητό
και αόρατο πόλεμο. Από αυτό ξυπνά η μνήμη του Θεού και ενεργοποιείται η όλη του
παναγαθότητα, που συνεχώς μας περιβάλλει.
Απ εδώ αρχίζει και το πανίσχυρό μας όπλο, η
προσευχή, χωρίς την οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί τίποτα. Ερμηνεύοντας οι
Πατέρες αυτό που λέει ο Δαυΐδ, «εις τας πρωΐας απέκτεινον πάντας τους
αμαρτωλούς της γης» (Ψαλμ. ρ ,8), υποδεικνύουν με επαινετή επιμονή τη σημασία
του αγώνα. Ο αγώνας πρέπει να γίνεται με βία από την αρχή, πριν ο νους
σκορπιστεί στις μνήμες του παρελθόντος, λόγω του μετεωρισμού. Πρώτο καθήκον στο
πνευματικό στάδιο του αόρατου και πολυμόρφου πολέμου είναι η εργασία στο νου απ
όπου τα ακατονόμαστα νοήματα ξεκινούν από «πρωΐας», δηλαδή από την αρχή. Και
αυτό κατορθώνεται με τη μνήμη του Θεού «από φυλακής πρωΐας» (Ψαλμ. ρκθ ,6) και
με την επίμονη επίκληση του πανάγιου ονόματός του, με την οποία φανερώνεται η
πρόθεση για υποταγή στο θείο του θέλημα.
Στη νοητή Ιερουσαλήμ, που είναι η προσοχή του
νου, πριν ακόμη αποκτήσει την ησυχία, εισερχόμαστε με την «εν γνώσει» σιωπή του
στόματος. Δεύτερο βήμα είναι η εγκράτεια στη δίαιτά μας. Επιδιώκεται η κατά
δύναμη λιτότητα και η αποφυγή του κορεσμού. Τρίτη προσπάθεια προβάλλουμε τη
μελέτη των ιερών κειμένων, της θείας Γραφής και των συγγραμμάτων των οσίων
Πατέρων μας, με τη μνήμη του θανάτου που ακολουθεί.
Ω! Πόσο ωφέλιμη είναι αυτή η εργασία της
μνήμης του θανάτου. Είναι εξάλλου τόσο αισθητή, γιατί καθημερινά εγκαταλείπουν
τη ζωή συνάνθρωποί μας, αλλά και αυτοί οι πρόγονοί μας! Μακάριος είναι εκείνος,
που κατόρθωσε και πήρε ως σύζυγό του ισόβια αυτήν την σκέψη και μνήμη. Απ την
αρχή πρόκοψε και ξέφυγε τις πολυποίκιλες παγίδες του θανάτου.
Επειδή αποκτήσαμε μεταπτωτικά την τρεπτότητα
και εύκολα αλλάζουμε ανάλογα με το περιβάλλον μας, είναι ωφέλιμη η προσπάθεια
νααποκτήσουμε καλές συνήθειες, που μας συγκρατούν στις πιέσεις των ποικίλων
αντιθέσεων του αντιστρατευόμενου νόμου, με τον οποίο η αμαρτία μας παραμόρφωσε.
Όταν μας γίνουν συνήθεια οι πρακτικές αρετές για τις οποίες προσπαθούμε, η
εγκράτεια, η σιωπή, και όσες έχουν σχέση με την αντίσταση κατά των αισθήσεων
και κατά του νόμου της διαστροφής, τότε γίνεται σε μας εύκολος ο τρόπος να
κρατούμε το νου με την επίμονη ευχή.
Συνιστούμε την επιμονή στο πρόγραμμα. Με αυτήν
αποφεύγεται ο μαρασμός του θείου ζήλου και η επίδραση του αρνητικού
περιβάλλοντος, που μας εμποδίζει να κατορθώσουμε το δικό μας στόχο και σκοπό. η
προσοχή στην τήρηση του προγράμματος, όχι μόνο δεν παραδέχεται την έλλειψη
(παράλειψη), αλλά αποφεύγει και την υπερβολή, γιατί και τα δύο ταράζουν την
ισορροπία. Τότε σβήνει ο ζήλος και η θέρμη, που είναι οι κινητήριες δυνάμεις.
