- Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός: «Η νόμιμη άθληση» - Β΄ ΜΕΡΟΣ

...Το επίκεντρό του αγώνος μας είναι πρώτον να μειώσουμε τα πάθη και στη συνέχεια να τα νικήσουμε με τη βοήθεια της χάριτος. Δεύτερον είναι να αποκτήσουμε αντί των παλαιών παθών τις αρετές, ώστε να μη μείνει η ψυχή κενή και γυμνή από την πνευματική ενδυμασία. Τρίτον είναι η ακριβής φυλακή-προσοχή, ώστε να μη χάσουμε το θησαυρό. Έτσι εφαρμόζεται το «εργάζεσθαι και φυλάσσειν». Με την πρακτική εργασία υποτάσσουμε την εμπαθή επιθυμία γενικώς και δαμάζομε τον θυμό, την εξωτερική μορφή του παλαιού ανθρώπου, με την πνευματική όμως γνώση και τη θεωρία βοηθείται ο νους να υψωθεί προς τον Θεό και να ελευθερωθεί από την αιχμαλωσία των υλικών πραγμάτων. Δικαίως όλοι σχεδόν οι Πατέρες τονίζουν ότι σε καμιά ασχολία δεν βρίσκει ανάπαυση ο άνθρωπος, εάν δεν στραφεί εξ ολοκλήρου  στην μνήμη του Θεού, ώστε να αισθάνεται ότι μόνον αυτός και ο Θεός υπάρχει. Αυτό φαίνεται παράξενο σε όσους δεν γεύθηκαν αυτήν την εργασία. Όσοι όμως με λίγη προσπάθεια το κατέκτησαν αυτό, εντρυφούν χωρίς κόπο στα θεία νοήματα και απαλλάσσονται από τους πονηρούς λογισμούς σύμφωνα με το ψαλμικό «εκολλήθη η ψυχή μου οπίσω σου, εμού δε αντελάβετο η δεξιά σου»(Ψαλμ. 62, 9). Όπως και στον κοινωνικό τομέα χρειάζεται σκέψη και προσπάθεια και προγραμματισμός, έτσι και στον πνευματικό τομέα «όποιος αγαπά τη σωτηρία του όλα τα σκέφτεται». Όποιος πιστεύει στον Θεό, φοβάται την κρίση, και όποιος φοβάται την κρίση και τον χωρισμό από το Θεό, προσπαθεί να τηρεί τις εντολές, η δε τήρηση των εντολών είναι το νόημα της «στενής και τεθλιμμένης οδού» και άρα υπομένει και τις θλίψεις. Ο καρπός της υπομονής των θλίψεων είναι η ελπίδα της χάριτος, η οποία δεν απογοητεύει. Η ελπίδα αυτή χωρίζει αισθητά τον νουν από τη γήινη προσκόλληση και προσδοκία, και τότε έρχεται η αγάπη του Θεού ως βραβείο. Έτσι και ο μακάριός μας Γέρων συμβούλευε: «Πρώτον οι πονηροί δαίμονες διαταράσσουν την ειρήνην των λογισμών δι’ ακατονομάστων προφάσεων εις όσους δεν προσέχουν εις την μνήμην του Θεού, ακολούθως κινούν τα πάθη της επιθυμίας. Δια ν’ ανατρέψουν τον νουν εκ του ουρανού, προς τον οποίον ο πιστός βιάζεται και σπεύδει, απλώνουν ως καταπέτασμα εμπρός του την φιλήδονον εικόνα και ερεθίζουν την βιολογικήν λειτουργίαν ως δήθεν αναπόφευκτον χρείαν, και ούτως αποπροσανατολίζουν αυτόν εκ της πνευματικής ενεργείας. Η διάκρισις πάλιν των εντός ημών κινουμένων κακών έχει την αρχήν της από τα αιχμαλωτίζοντα πάθη και την προλαβούσαν αμαρτωλότητα. Εκ τούτων η φιλάνθρωπός του Θεού οικονομία αρχίζει την αποθεραπείαν, εφαρμόζουσα τα κατάλληλα φάρμακα αναλόγως των τραυμάτων». Υπάρχει, μας έλεγε ο αείμνηστος, το κατάλληλο αντίδοτο, η εύκολη θεραπεία και μάλιστα εξ αρχής απαλλαγή και αυτή είναι η ταπείνωση. Το μόνον όπλο και μέσο, το οποίον μας καθιστά απροσβλήτους και νικητές κατά του εχθρού, είναι το ταπεινό φρόνημα, το οποίον η σατανική υπερηφάνεια δεν μπορεί ούτε να αντικρύσει. Άλλο είναι η ταπεινολογία, άλλο η ταπεινοφροσύνη και άλλο η αληθινή ταπείνωση. Η ταπεινολογία και η ταπεινοφροσύνη γεννώνται από τη φιλοπονία, την κακοπάθεια για τις εντολές και την αρετή και είναι του εξωτερικού μέρους του λεγομένου πρακτικού. Η αληθινή ταπείνωση όμως είναι θείο και υψηλό δώρο, δίνεται δε από τη θεία Χάρη σε όσους έχουν περάσει την πρακτική και ανέβησαν  στην θεωρία με τη  χάρη του Χριστού.

(Γέροντος Ιωσήφ, «Αθωνική Μαρτυρία», Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 2, εκδ. Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου, σ. 135-140)

ΠΗΓΗ