Ο Ορθόδοξος έχει πλήρη συνείδηση πως ανήκει σε
μία κοινότητα. «Γνωρίζουμε πως όποιος από μας πέσει», έγραφε ο Χομιάκωφ,
«πέφτει μόνος του, κανείς όμως δεν σώζεται από μόνος του. Σώζεται ως μέλος της
Εκκλησίας, μαζί με όλα τα άλλα μέλη της».
Είναι όμως σίγουρο πως η Ορθόδοξη
Εκκλησιολογία είναι πνευματική και μυστική υπό την έννοια πως η Ορθόδοξη
θεολογία ποτέ δεν ασχολείται με την επίγεια πλευρά της Εκκλησίας μεμονωμένα,
αλλά θεωρεί πάντοτε την Εκκλησία «εν Χριστώ και αγίω Πνεύματι». Ολόκληρη η
Ορθόδοξη Εκκλησιολογία έχει ως αφετηρία την ιδιαίτερη σχέση που υφίσταται
μεταξύ Εκκλησίας και Θεού. Τρεις φάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ν ἀποδώσουν αυτή τη σχέση: η Εκκλησία είναι: α)
εικόνα της αγίας Τριάδας, β) Σώμα Χριστού και γ) μια συνεχής Πεντηκοστή. Η
Ορθόδοξη Εκκλησιολογία είναι Τριαδική, Χριστολογική και «Πνευματολογική».
α) Εικόνα της αγίας Τριάδας.
Όπως ακριβώς κάθε πρόσωπο έχει δημιουργηθεί
κατ εἰκόνα του Τριαδικού Θεού, έτσι και
η Εκκλησία ως όλον είναι εικόνα του εν Τριάδι Θεού, αναπαράγοντας πάνω στη γη το
μυστήριο της ενότητας και της ποικιλίας. Στην αγία Τριάδα τα τρία πρόσωπα είναι
ένας Θεός, χωρίς όμως να παύουν να είναι τέλεια πρόσωπα.
Στην Εκκλησία ένα πλήθος διαφορετικών ανθρώπων
ενώνεται σ ἕνα σώμα, στο οποίο όμως ο
καθένας και η καθεμιά διατηρεί ατόφια την προσωπικότητά του. Το κάθε πρόσωπο
της αγίας Τριάδας κατοικεί στο άλλο και αυτό εξεικονίζεται στην
αλληλοπεριχώρηση των μελών της Εκκλησίας.
Στην Εκκλησία υπάρχει διάσταση μεταξύ
ελευθερίας και αυθεντίας. Στην Εκκλησία υπάρχει ενότητα και όχι ολοκληρωτισμός.
Όταν οι Ορθόδοξοι αποδίδουν στην Εκκλησία τον όρο «Καθολική», έχουν κατά νου
(μεταξύ άλλων) και αυτό το ζωντανό θαύμα της ενότητας των πολλών προσώπων σε
ένα.
Αυτή η σύλληψη της Εκκλησίας ως εικόνας της
αγίας Τριάδας, μας βοηθά επίσης να κατανοήσουμε γιατί οι Ορθόδοξοι δίνουν
τεράστια σημασία στις Συνόδους. Η Σύνοδος αποτελεί έκφραση του Τριαδικού
χαρακτήρα της Εκκλησίας. Μπορούμε να δούμε το μυστήριό της ενότητος εν τη
ποικιλία, σύμφωνα με την εικόνα της αγίας Τριάδας, να εφαρμόζεται στην πράξη,
όταν οι πολλοί επίσκοποι, οι συναγμένοι στη σύνοδο, φτάνουν ελεύθερα σε κοινή
απόφαση υπό τον φωτισμό του αγίου Πνεύματος.
β) Σώμα Χριστού.
«Ούτως οι πολλοί εν σώμα εσμέν εν Χριστώ»
(Ρωμ. 12, 5). Ο στενότερος δυνατός δεσμός υπάρχει μεταξύ του Χριστού και της
Εκκλησίας: κατά την περίφημη φράση του Ιγνατίου, «όπου ο Χριστός, εκεί και η
Καθολική Εκκλησία». Η Εκκλησία είναι η επέκταση της Σάρκωσης, το πεδίο όπου
συνεχίζεται η Σάρκωση. Η Εκκλησία, σύμφωνα με τον Έλληνα θεολόγο Χρήστο
Ανδρούτσο, είναι το «κέντρο και το όργανο του λυτρωτικού έργου του Χριστού...
δεν είναι τίποτε άλλο από μία συνέχιση και μία επέκταση του προφητικού, του
ιερατικού και βασιλικού Του αξιώματος... Η Εκκλησία και ο Ιδρυτής της είναι
αδιάρρηκτα ενωμένοι... Η Εκκλησία είναι ο Χριστός «μεθ ἡμῶν».
Ο Χριστός δεν εγκατέλειψε την Εκκλησία όταν
ανελήφθη στους ουρανούς: «Και ιδού εγώ μεθ
ὑμῶν ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος», υποσχέθηκε
(Ματθ. 28, 20), επειδή «ου γαρ εισί δύο η τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα,
εκεί ειμι εν μέσω αυτών» (Ματθ. 18, 20). ... (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)
