Μία, αγαπητοί μου, μία από τις μεγαλύτερες
κακίες που μαστίζουν την ανθρωπότητα είναι η αχαριστία. Αντιθέτως μία από τις
μεγαλύτερες αρετές είναι η ευγνωμοσύνη, να αισθάνεσαι τον εαυτό σου υποχρεωμένο
να πει ένα ευχαριστώ στους ευεργέτες σου. Ευγνωμοσύνη ο άνθρωπος οφείλει στον
πατέρα που τον γέννησε, στη μάνα που τον ανέθρεψε, στο δάσκαλο που τον δίδαξε,
στον ιερέα που τον ευλογεί, σε κάθε ευεργέτη του.
Αλλά τι είναι οι ευεργέτες αυτοί; Μικροί και
ασήμαντοι. Ένας είναι ο μέγας ευεργέτης –που δυστυχώς δεν το αισθανόμεθα· και
αυτός ο μέγας ευεργέτης είναι ο Θεός, ο Κύριος του παντός. Οι ευεργεσίες του
Θεού, υλικές και πνευματικές, είναι αμέτρητες. Αν μπορείς να μέτρησης τα άστρα
του ουρανού, θα μετρήσης και τις ευεργεσίες που απολαμβάνουμε συνεχώς.
Ευεργεσίες την ημέρα, τη νύχτα· το χειμώνα, την άνοιξη, το καλοκαίρι, το
φθινόπωρο...
Όπως το ψάρι που πάει να κολυμπάει μέσα στην
αχανή θάλασσα, έτσι κι ο άνθρωπος όπου και να βρίσκεται είναι μέσα στο πέλαγος
των ευεργεσιών του Θεού. Κάθε στιγμή η καρδιά σας δεν κάνει τικ-τακ; Για
σκεφτείτε, εκεί που κάθεστε, να σταματήσει; Για αυτό κάθε σφυγμός ας είναι κ'
ένα ευχαριστώ στο Θεό. «Εν παντί ευχαριστείτε» (Α' Θεσ. 5,18) να εκδηλώνουμε
την ευγνωμοσύνη στο Θεό.
Μία από τις ευεργεσίες του Θεού είναι και το
ότι πηγαίνουμε στο ναό. Διότι ο ναός είναι τόπος Ιερός· είναι ουρανός,
παράδεισος, κάτι πολύ μεγάλο. Το πιστεύεις; Έλα στην εκκλησία. Δεν το
πιστεύεις; Κάθισε στο σπίτι σου. Με πίστη να πηγαίνεις στο ναό· τότε ο ναός
λαμβάνει άπειρες διαστάσεις. Τι γίνεται εκεί; Μας δέχεται. Ποιός μας δέχεται; Ο
άλφα, ο βήτα, ο γάμα; Και τι είναι και ο υπουργός, και ο πρωθυπουργός, και ο
πρόεδρος της δημοκρατίας; Πελώρια μηδενικά μπροστά σ' εκείνον που κυβερνά τα
σύμπαντα. Μας δέχεται σε ακρόαση ο Θεός και έχει τα αυτιά του ανοιχτά ν'
ακούσει τις δεήσεις μας. Εκεί δέχεται ακροάσεις, εκεί είναι ο τόπος της ιεράς
συνεντεύξεως. Εκεί παρακαλούμε τον ουράνιο Πατέρα να μας δώσει - τι; Προσέξατε
- τη θεία λειτουργία. Όπως το παιδί παρακαλεί τον πατέρα, έτσι κ' εμείς ζητούμε
υλικά και πνευματικά αγαθά. Τι ζητούμε; Είκοσι αιτήματα έχει η Θεία Λειτουργία,
το ένα σπουδαιότερο από το άλλο.
Το πρώτο που ζητούμε μόλις αρχίζει η θεία
λειτουργία· «Υπέρ της άνωθεν ειρήνης»· «Πατέρα, δος μας την ειρήνη». Δεν
περιμένουμε ούτε από την Ανατολή ούτε από τη Δύση, απ' αυτούς που μιλούν περί
ειρήνης αλλ' ετοιμάζουν πόλεμο. Υποκριταί μόνο στην Εκκλησία το αίτημα είναι
αγνό. Και τόσο επίκαιρο. Αν γίνει τώρα πόλεμος, θα γίνει με πυρηνικές βόμβες.
«Δώσε την ειρήνη στον κόσμο, Κύριε».
«Υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου». Τι
άλλο ζητούμε. Την «ευστάθεια των αγίων του Θεού εκκλησιών»· «Κύριε, φύλαγε τις
κατά τόπους εκκλησίες σου, να στέκουν σταθερά, να μην έρθουν βάρβαροι και άθεοι
να τις κλονίσουν. Κράτησε την Εκκλησία σου, Χριστέ, ασάλευτη μέχρι συντέλειας
των αιώνων».
Τι άλλο ζητούμε. Την ενότητα. Ο κόσμος είναι
χίλια κομμάτια- οι λαοί χωρισμένοι παλεύουν σα λιοντάρια μεταξύ τους
ιδεολογικώς.
Λέμε λοιπόν «Σε παρακαλούμε, Κύριε, τα χίλια
κομμάτια να ενωθούν», να γίνη «μία ποίμνη, εις ποιμήν» (Ιωαν. 10,16). Ενότης,
αίτημα σπουδαιότατο· «Υπέρ... της των πάντων ενώσεως».
«Κύριε, φώτισε τους άρχοντες που μας
κυβερνούν. Δος τους μυαλό, και πιο πολύ δος τους καρδιά, να σκέπτονται τα
μεγάλα και υψηλά, για να προοδεύει το έθνος μας»
Τι άλλο ζητούμε. «Ενίσχυσε, Κύριε, το στρατό
μας που φυλάει τα σύνορα».
Τι άλλο ζητούμε; Θυμούμεθα τον κόσμο όλο στην
εκκλησία. «Κύριε, προστάτευσε τις χήρες και τα ορφανά, τους αρρώστους που
βογκάνε στα κρεβάτια, τους ναύτες που ταξιδεύουν και κινδυνεύουν μέσ' στον
ωκεανό. Κύριε, δες τους αιχμαλώτους, τους φυλακισμένους, τους δούλους...».
Κανένα δεν αφήνει η Εκκλησία μας σαν μάνα, που θυμάται όλα τα παιδιά της, έτσι
και αυτή θυμάται όλους και παρακαλεί το Θεό για όλο τον κόσμο.
Σε κάθε δέηση που αναπέμπει η Εκκλησία, που
ζητούμε υλικά και πνευματικά αγαθά, Τι απαντούν οι ψάλτες εκ μέρους του λαού;
«Κύριε, ελέησον». Το λέει μόνο ο ψάλτης· πρέπει να το λέει όλη η Εκκλησία.
«Κύριε, ελέησον», σώσε μας, δος μας αυτά που έχουμε ανάγκη σαν πατέρας που
είσαι. Το «Κύριε, ελέησον» είναι η πιο σύντομη προσευχή. Δύο λέξεις είναι, αλλά
τι δύναμη έχουν, όταν λέγονται όπως πρέπει, με βαθιά πίστη και αφοσίωση!
Το «Κύριε, ελέησον» το είπε και η γυναίκα του
σημερινού ευαγγελίου και έκανε θαύμα. Ποιά ήταν η γυναίκα αυτή; Ήταν μία
Χαναναία. Χαναναία δεν είναι ένα γυναικείο όνομα· είναι όνομα που δηλώνει την
καταγωγή της (όπως λέμε Αθηναία, έτσι και Χαναναία)· η πατρίδα της ήταν στα
σύνορα του Ισραήλ. Όταν ήρθε ο Χριστός εκεί κοντά, αυτή έτρεξε και του φώναζε·
«ελέησόν με, Κύριε» (Ματθ. 15,22). Τι ήθελε; Είχε ένα κορίτσι δυστυχισμένο, που
το σπάρασσε το δαιμόνιο· έπεφτε κάτω, άφριζε, σπαρταρούσε σαν το ψάρι, φοβερό
θέαμα. Κανένας μάγος, κανένας γιατρός δε μπόρεσε να το θεραπεύσει. Απελπισμένη,
έρχεται στην Ελπίδα και λέει «Κύριε, ελέησον». Μα όταν ο Χριστός δεν απαντά
φαίνεται να μην ενδιαφέρεται. Αυτή δεν απελπίζεται. Τρέχει από πίσω, φωνάζει
δυνατώτερα «Κύριε, ελέησον». Επεμβαίνουν οι μαθηταί
—Μα, Κύριε, δεν ακούς; δεν τη λυπάσαι, δεν την
σπλαχνίζεσαι;...
Είχε το σκοπό του ο Χριστός.
—Εγώ, λέει, το ψωμί το 'χω για τα παιδιά μου,
όχι για τα σκυλιά.
Τι εννοούσε· τα θαύματα τα κάνω στο λαό μου
τον Ισραήλ, όχι στους ακάθαρτους ειδωλολάτρες (δεν ήρθε ακόμα ο καιρός γι'
αυτούς). Μία ύβρις ήταν αυτός ο χαρακτηρισμός· την είπε σκυλί. Αλλ' αυτή δε
θύμωσε, δεν έφυγε. Πήρε το λόγο αυτό του Χριστού και τον έκανε όπλο της.
— Ναι, λέει, Κύριε, παραδέχομαι ότι εγώ δεν
είμαι παιδί σου, είμαι ένα σκυλάκι στην αυλή σου. Και το σκυλάκι όμως κάθεται
κάτω απ' το τραπέζι. Τρώει το αφεντικό φαγητό, κι αυτό περιμένει να φάει απ' τα
ψίχουλα που πέφτουν. Ένα ψίχουλο, Κύριε, θέλω· δε ζητώ το ψωμί σου
ολόκληρο...
Τι μεγάλα λόγια αυτά! Ένα ψίχουλο από την
άπειρο δύναμη του Χριστού ζήτησε. Κι ο Χριστός, που είδε αυτή την πίστη, αυτή
την ταπείνωση, αυτή την επίμονο προσευχή, της είπε· «Ω γύναι, μεγάλη σου η
πίστις! γενηθήτω σοι ως θέλεις...».
Ας διδαχθούμε, αγαπητοί μου, κ' εμείς. Η
Εκκλησία μας δεν είναι ψέμα· η επικοινωνία με το Θεό είναι ζωντανή, ολοζώντανη.
Μπορεί να 'ναι ψέμα τα άστρα, ο ήλιος, η γη, τα πάντα· ένα δεν είναι ψέμμα· Ο
Κύριός μας. Να μιμηθούμε λοιπόν κ' εμείς τη Χαναναία. Ας γονατίζουμε και ας
προσευχώμεθα λέγοντας ακαταπαύστως το «Κύριε, ελέησον».
Το «Κύριε, ελέησον» το λέγανε οι άγιοι και
έκαναν θαύματα. Τα παλιά τα χρόνια το λέγανε όλοι οι Χριστιανοί γονατιστοί και
με δάκρυα. Στη Ρωσία ο πιστός λαός το λέει και βουίζει η εκκλησία. Στο Άγιο
Όρος κρατούν κομποσχοίνι όλη νύχτα· κάθε κόμπος κ' ένα «Κύριε Ιησού Χριστέ,
ελέησόν με». Εμείς; Τυπικώς παρόντες στην εκκλησία τω σώματι, απόντες τω
πνεύματι χωρίς συναίσθηση, χωρίς ρίγος.
Το «Κύριε, ελέησον» είναι η πιο μικρά
προσευχή. Μπορεί να την πει κ' ένας αγράμματος, μπορεί να την πει και το μικρό
παιδί, και το νήπιο, κι ο ασπρομάλλης γέρος. Και ο Θεός ακούει το «Κύριε,
ελέησον».
Το συνιστώ κ' εγώ σ' εσάς. Δεν κάνεις μεγάλες
προσευχές, δεν είσαι διαρκώς στην εκκλησία; Λέγε, εκεί που είσαι, το «Κύριε,
ελέησον». Κάθεσαι να φας, «Κύριε, ελέησον». Βράδιασε, «Κύριε, ελέησον».
Ξημέρωσε, «Κύριε, ελέησον». Πας στη δουλειά, «Κύριε, ελέησον». Σκάβεις τη γη,
«Κύριε, ελέησον». Βόσκεις τα ζώα, «Κύριε, ελέησον». Είσαι εργάτης, «Κύριε,
ελέησον». Είσαι αξιωματικός, «Κύριε, ελέησον». Είσαι στρατιώτης, «Κύριε,
ελέησον». Είσαι αμαρτωλός, «Κύριε, ελέησον».
Το «Κύριε, ελέησον» κάνει θαύματα. Αυτό που
ζητούμε θα μας το δώσει ο Θεός, γιατί είναι πατέρας. Λέει ο Χριστός· «Ποιός
πατέρας ζητεί το παιδί του ψωμί, και του δίνει πέτρα; η ζητεί ψάρι, και του
δίνει φίδι;» (Ματθ. 7,9-10, Λουκ. 11,11). Αν ο επίγειος πατέρας ενδιαφέρεται
για τα παιδιά του, πολύ περισσότερο εκείνος που του λέμε «Πάτερ ημών...». Θα
μας τα δώσει αυτά ο Θεός, εάν πιστεύουμε πραγματικά, εάν είμεθα Χριστιανοί·
αμήν.
