Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης γεννήθηκε
στὶς 7 Φεβρουαρίου τοῦ 1906 στὸ χωριὸ Ἅγιος Ἰωάννης Καρυστίας Εὔβοιας, κοντὰ στὸ
Ἀλιβέρι. Ἄνηκε σὲ φτωχὴ οἰκογένεια εὐσεβῶν χριστιανῶν καὶ εἶχε ἄλλα τέσσερα ἀδέλφια.Στὰ
παιδικά του ἔτη φοίτησε σὲ σχολεῖο μόλις δύο χρόνια, διότι ὁ πατέρας τοῦ λόγω τῆς
οἰκονομικῆς ἀνέχειας ὁδηγήθηκε στὸν Παναμά, γιὰ νὰ ἐργαστεῖ στὴν διώρυγα, μὲ ἀποτέλεσμα
ὁ ἴδιος νὰ ἀναγκαστεῖ νὰ ἐργαστεῖ γιὰ τὴν οἰκογένειά του. Ἔτσι σὲ ἡλικία μόλις
8 ἐτῶν ἐργαζόταν, ἄλλοτε στὴ φύλαξη ζώων, ἄλλοτε σὲ χωράφια. Ἀργότερα ἐργάστηκε
σὲ ἀνθρακωρυχεῖο, ἀλλὰ καὶ σὲ κάποιο παντοπωλεῖο στὴ Χαλκίδα καὶ τὸν Πειραιά. Σὲ
αὐτὸ τὸν βοηθοῦσε ἡ πρόωρη ἀνάπτυξη ποὺ εἶχε καθὼς ἔδειχνε ἀρκετὰ μεγαλύτερος ἀπὸ
τὴν ἡλικία του. Στὰ χέρια τοῦ ὀκτάχρονου τσοπανόπουλου κάποτε περιῆλθε ἕνα
φυλλάδιο μὲ τὸν βίο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Καλυβίτη, τὸ ὁποῖο διάβαζε συλλαβιστά.
Αὐτὸς ὁ Ἅγιος εἶχε συγκινήσει τὸν μικρὸ Εὐάγγελο καὶ τοῦ δημιούργησε τὸν πόθο νὰ
τὸν μιμηθεῖ. Σὲ ἡλικία μεταξὺ 12-14 ἐτῶν πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ μονάσει στὸ Ἅγιο Ὅρος.
Ὁ πνευματικός του γέροντας Παντελεήμονας ἦταν αὐτὸς ποὺ τὸν ὁδήγησε στὰ
Καυσοκαλύβια τοῦ Ἁγίου Ὅρους καὶ πιὸ συγκεκριμένα στὴν καλύβη τοῦ Ἁγίου
Γεωργίου. Στὰ Καυσοκαλύβια ἀπέκτησε δύο Γέροντες στοὺς ὁποίους ἔκανε ὑπακοή,
διακρινόμενος γιὰ τὸ σκληρὸ ἀσκητικό του πνεῦμα. Ἐπίσης ἐπιδόθηκε μὲ ζῆλο στὴ
μελέτη ἱερῶν κειμένων, ἀλλὰ καὶ τὴ διαρκῆ ἐργασία. Ἔτσι σὲ μικρὸ διάστημα ἀπὸ τὴν
εἰσαγωγή του στὸ Ἅγιο Ὅρος ἐκάρη μοναχὸς μὲ τὸ ὄνομα Νικήτας. Σύντομα μάλιστα ἄρχισαν
νὰ ἐνεργοῦν τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὅπως ἡ διόραση καὶ ἡ ἴαση. Ἐξ αἰτίας
ὅμως τῆς σκληρῆς ἄσκησης ὁ Γέροντας ἀσθένησε, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὑποχρεωθεῖ νὰ ὁδηγηθεῖ
σὲ μοναστήρι ἐκτός του Ἁγίου Ὅρους ὥστε νὰ θεραπευτεῖ. Ὁ μοναχὸς Νικήτας τελικὰ
ἐπέλεξε τὸ μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους στὴ Εὔβοια.
Τὸ 1927 ὁ Γέροντας θὰ χειροτονηθεῖ Διάκονος ἀπὸ
τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Σιναίου Πορφύριο Γ΄, στὴν ἑορτὴ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. Τὴν ἑπόμενη
ἡμέρα, τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος χειροτονήθηκε ἱερέας λαμβάνοντας πλέον τὸ ὄνομα
Πορφύριος, ἐνῶ ἕνδεκα χρόνια ἀργότερα ἔλαβε τὸ ὀφίκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτη. Περὶ τὸ
1938 ὁ Γέροντας μονάζει στὴν ἐγκαταλελειμμένη μονὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἄνω
Βαθείας Εὐβοίας καὶ τὸ 1940 μετακινεῖται ὡς ἐφημέριος στὸν Ἅγιο Γεράσιμο τῆς
πολυκλινικῆς Ἀθηνῶν, ποὺ βρισκόταν δίπλα στὴν Ὁμόνοια. Ὁ λόγος ἦταν ἡ θέλησή
του νὰ βοηθήσει τοὺς συνανθρώπους του, οἱ ὁποῖοι μαστίζονταν ἀπὸ τὴν λαίλαπα τοῦ
Β΄ παγκοσμίου Πολέμου. Ἐκεῖ θὰ παραμείνει γιὰ 33 ἔτη, ὥσπου τὸ 1970
συνταξιοδοτήθηκε, ἀποχωρώντας ἀπὸ τὴν Πολυκλινικὴ καὶ πηγαίνοντας στὸν Ἅγιο
Νικόλαο Καλλισίων Πεντέλης. Ἤδη μάλιστα ἡ ὑγεία τοῦ εἶχε ἀρχίσει νὰ κλονίζεται,
καθὼς ἀρχικῶς παρουσιάστηκε πάθηση τῶν νεφρῶν, ἐνῶ τὸ 1978 ὑπέστη ἔμφραγμα τοῦ
μυοκαρδίου, ὅπου νοσηλεύτηκε γιὰ 20 ἡμέρες. Λίγο καιρὸ ἀργότερα τυφλώθηκε.
Παρόλα αὐτὰ ὁ ἴδιος πάντοτε ἔμενε δραστήριος. Ἔτσι
πέρα ἀπὸ τὸ σημαντικὸ ἔργο διακονίας ποὺ συντελοῦσε, ἀφοῦ πλῆθος κόσμου τὸν ἐπισκεπτόταν
στὴν Πεντέλη, ἵδρυσε καὶ ἕνα γυναικεῖο ἡσυχαστήριο στὰ Τουρκοβούνια, τὸ ὁποῖο ἀποπερατώθηκε
τὸ 1981. Τὸ ἡσυχαστήριο αὐτὸ ὀνομάστηκε Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος. Ἔτσι πλέον
θέλησε νὰ ἐπιστρέψει στὸ Ἅγιο Ὅρος καθὼς ἡ σκήτη τοῦ Ἁγίου Γεωργίου εἶχε μείνει
πλέον ὀρφανή. Αὐτὸ συνέβη τὸ 1984.
Ἐπεδίωκε ὁ Γέροντας τὴν ἀφάνεια, καὶ ὁ Θεὸς τὸν
δόξαζε. «Ὁ κόσμος –θὰ γράψει ἀργότερα- μὲ πῆρε ἀπὸ καλὸ καὶ ὅλοι φωνάζουνε ὅτι
εἶμαι ἅγιος. Ἐγὼ ὅμως αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι ὁ πιὸ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος τοῦ κόσμου
…καὶ παρακαλῶ ὅσοι μὲ ἔχετε γνωρίσει νὰ κάνετε προσευχὴ γιὰ μένα».
Ὁ Γέροντας πέθανε ταπεινὰ στὸ κελί του, στὰ
Καυσοκαλύβια τοῦ Ἁγίου Ὅρους, στὶς 2 Δεκεμβρίου 1991. Εἶχε τὴν ἐσωτερικὴ
πληροφορία ὅτι τὸ τέλος ἦταν «ἐγγὺς» καὶ ἤθελε νὰ πεθάνει ταπεινά, μακριὰ ἀπὸ τὸν
κόσμο, μέσα στὴ γαλήνη τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἴδιος μάλιστα ἐξομολογήθηκε τὴν τελευταία
νύκτα τῆς βιοτῆς του καὶ τὴν ἑπομένη μετέλαβε. Οἱ τελευταῖες λέξεις τοῦ ἤσαν “ἴνα
ὦσιν ἐν”.
Κανεὶς δὲν πληροφορήθηκε τὸ θάνατό του, παρὰ
μόνο οἱ κελιῶτες τῶν Καυσοκαλυβίων. Ἡ κηδεία τοῦ ἔγινε ταπεινή, ἀπέριττη,
καλογερική, μέσα στὸ εἰρηνικὸ καὶ σεπτὸ περιβόλι τῆς Παναγίας. Κύριο
χαρακτηριστικό της προσωπικότητας τοῦ Γέροντα Πορφυρίου ἦταν ἡ ἄκρα ταπείνωση
ποὺ τὸν διακατεῖχε. Ἡ ὑπακοή, ἡ ἀγάπη, ἡ ἀγόγγυστη ὑπομονὴ στοὺς πόνους καὶ τὶς
κακουχίες, ὑπῆρξαν ἐπίσης σημαντικὰ χαρίσματα τῆς προσωπικότητάς του. Ὁ
Γέροντας ἐπίσης ἦταν ἰδιαίτερα φιλομαθής, ἐργατικὸς καὶ φιλόπονος, μὲ ὕφος
γαλήνιο καὶ μακρόθυμο.
Καθόλη τὴ διάρκεια τοῦ βίου τοῦ δεχόταν τοὺς
πάντες. Συζητοῦσε μὲ ὅλους ἀδιακρίτως ἡλικίας, πίστης καὶ ἀναγκῶν. Πάντοτε ἔδινε
ἀνιδιοτελῶς τὶς συμβουλές του, ὄντας νηφάλιος, δίχως νὰ θέλει νὰ προκαλεῖ ἔριδες.
Δίδασκε πάντοτε ὅτι τὸ μεγάλο μυστήριο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς εἶναι ἡ ἑνότητα καὶ ἡ
ταύτιση μὲ τὸν συνάνθρωπο. Γνώριζε πὼς τὸ ἀδύναμο σημεῖο τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ
φθόνος καὶ ἡ ζήλεια καὶ γὶ αὐτὸ προέτασσε πάντοτε αὐτὴ τὴ διδασκαλία μὲ τὴν ὁποία
ὁ ἄνθρωπος θὰ ἀπέφευγε τὰ τόσα καθημερινὰ προβλήματα.
Ὁ ἄνθρωπος καὶ δὴ χριστιανὸς πρέπει νὰ πάντοτε
διὰ μέσου της ἀγάπης, τῆς μακροθυμίας καὶ ταπείνωσης νὰ ἐπιτύχει τὸ δρόμο τῆς
σωτηρίας, ποὺ εἶναι δύναμη ποὺ δίνει ὁ Χριστὸς καὶ ἡ ἐκκλησία Του. Διότι ἀγαπώντας
τὸν Χριστό, τότε πραγματικὰ ἀγαποῦμε καὶ τοὺς συνανθρώπους καὶ ἂν δὲν συμβαίνει
αὐτό, δὲ μπορεῖ πραγματικὰ νὰ συμβεῖ καὶ τὸ ἄλλο, ἔλεγε χαρακτηριστικά.