Για να καθαρίσουμε την καρδιά μας πρέπει να
καταβάλουμε μεγάλες προσπάθειες, να κάνουμε γενναίους αγώνες. Έχουμε ανάγκη από
συχνά δάκρυα, αδιάλειπτη καρδιακή προσευχή κι εγκράτεια. Πρέπει να μελετάμε το
λόγο του Θεού, όπως επίσης τα κείμενα και τους βίους των αγίων. Πάνω απ’ όλα
όμως έχουμε ανάγκη από διαρκή μετάνοια, συχνή θεία κοινωνία και καθημερινό
αυτοέλεγχο. Πρέπει ν’ αναλογιστούμε πόσο αγνοί πλάστηκαν οι πρωτόπλαστοι και
πως η πονηριά της αμαρτίας μπήκε στον κόσμο. Να στοχαστούμε μέσα μας το κατ’
εικόνα και καθ’ ομοίωσιν και την υποχρέωση που έχουμε να μοιάσουμε στο
πρωτότυπό μας, στον παναγνό Θεό. Να συλλογιστούμε τη λύτρωση που δεχτήκαμε από
το ανεκτίμητο αίμα του Υιού του Θεού, τη θεία υιοθεσία μας εν Χριστώ Ιησού, την
εντολή που μας δόθηκε να γίνουμε «άγιοι εν πάση αναστροφή» (Α’ Πέτρ. α’ 15).
Πρέπει να σκεφτόμαστε το θάνατο, την κρίση, τη φρικτή γέεννα.
Πρέπει επίσης να υπομένουμε πολλές θλίψεις,
γιατί αυτές θεραπεύουν τις πληγές της αμαρτίας και κατακαίουν τ’ αγκάθια των
παθών. «Δια πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού»
(Πραξ. Ιδ’ 22), λέει ο απόστολος Παύλος. Όλοι οι άγιοι πέρασαν από πολλές
θλίψεις για ν’ αποκτήσουν καθαρότητα καρδιάς. Χωρίς θλίψεις κανένας τους δε
στεφανώθηκε. Μερικοί τράβηξαν πολλά από τους διώχτες τους, άλλοι εξαντλήθηκαν
θεληματικά με νηστείες, αγρυπνίες, άσκηση και χαμαικοιτίες. Αγρυπνούσαν στην
προσευχή, και με τη γλυκύτητά της απόκρουαν κάθε αμαρτωλή προσβολή.
Συμμετείχαν, τακτικά στο μυστήριο της θείας
ευχαριστίας, γιατί η θεία κοινωνία είναι δυνατό όπλο και μέσο για την κάθαρση,
τον αγιασμό και την ανακαίνιση ψυχής και σώματος. Μελετούσαν όλο και
περισσότερο και πιο βαθιά το λόγο του Θεού κι ο νους τους ήταν αφοσιωμένος στον
Κύριο. Και κατά την άσκηση όλων αυτών, από τα μάτια κάποιων από κείνους τους
ευλογημένους, όπως ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος, έτρεχαν ασταμάτητα δάκρυα. Τα δάκρυα
τα έχουμε μεγάλη ανάγκη, γιατί καθαρίζουν την καρδιά μας.
«Δακρύων μοι παρασχου, Χριστέ, ρανίδας, τον
ρύπον της καρδίας μου καθαιρούσας», διαβάζουμε στην ακολουθία προ της θείας
μεταλήψεως (ωδή γ’). Και στον κανόνα προς τον Άγγελο φύλακα (ωδή η’)
διαβάζουμε: «Από βλεφάρων δάκρυα, αστακτί καταρρέοντα, μετά δαψιλούς της
προχοής παρασχου μοι, δι’ όλον με πλύνοντα, εκ κορυφής και μέχρι ποδών, ως υπέρ
χιόνα, λευκανθέντα χιτώνα, φορέσας μετανοίας, εις νυμφώνα τον θείον, εισέλθω».
Και στην έκτη ωδή του ιδίου κανόνα: «Λιβάδας δακρυομβρύτους ομβρίζειν, τον
στεγάζοντα εν ύδασι λόγω, τα εαυτού υψηλά υπερώα, χάριν μοι δούναι δυσώπει
προστάτα μου· ως αν δι’ εκείνων καθαρθή η καρδία μου και καθορά τον Θεόν».
(Αγ. Ιωάννου Κρονστάνδης, «Οι Μακαρισμοί –
δέκα ερμηνευτικές ομιλίες», Αθήνα 2005)